Ανεξέλεγκτες διαστάσεις πλέον παίρνουν διαδηλώσεις κατά της εξόρυξης λιθίου που σαρώνουν τη Σερβία, καθώς έχουν αναχθεί σε αυτό που προφανώς ήταν από την αρχή: σε μια σύγκρουση δια αντιπροσώπων μεταξύ Δύσης και Ρωσίας.
Οι σερβικές αρχές είναι πεπεισμένες ότι η Δύση υποστηρίζει τις διαδηλώσεις κατά της εξόρυξης λιθίου που σαρώνουν τη χώρα, ενώ ο πρόεδρος Aleksandar Vučić δήλωσε ότι προετοιμάζεται πραξικόπημα στη χώρα, επικαλούμενος ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών.
Δεν είναι τυχαία η αναφορά του πρωθυπουργού Miloš Vučević ότι δεν θα επιτρέψει καμία έγχρωμη επανάσταση.
Οι σχέσεις με τη Μόσχα
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Alexander Vulin επισκέφθηκε τη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα.
Συζήτησαν την «ενεργό συμμετοχή εξωτερικών δυνάμεων στην τεχνητή κλιμάκωση της έντασης» στη Σερβία.
Ο Vulin ευχαρίστησε τις ρωσικές ειδικές υπηρεσίες για την «προειδοποίηση για την οργάνωση μαζικών ταραχών και μια απόπειρα πραξικοπήματος».
«Εκτιμήσαμε τη σταθερότητα του Σέρβου προέδρου Aleksandar Vučić και ολόκληρης της ομάδας του στην αντιμετώπιση αυτών των ενεργειών, στην υποστήριξη εκείνων των αρχών που εκνευρίζουν τη Δύση», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergey Lavrov.
Με τη σειρά του, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ χαρακτήρισε «ψευδείς» τυχόν υπαινιγμούς εμπλοκής στις σερβικές διαδηλώσεις.
Η Ουάσιγκτον τόνισε επίσης ότι η θέση του Vulin είναι «πολύ γνωστή σε αυτούς».
Ο πρώην επικεφαλής της σερβικής υπηρεσίας πληροφοριών BIA βρισκόταν υπό αμερικανικές κυρώσεις από τον Ιούλιο του 2023, συμπεριλαμβανομένων των «διασυνδέσεων με τη Ρωσία».
Οι Βρυξέλλες απάντησαν επίσης: «Οι επαφές με τη Μόσχα κατά τη διάρκεια της επίθεσης στην Ουκρανία είναι ασυμβίβαστες με τις αξίες της ΕΕ και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης».
Ο ρόλος των ΜΚΟ
Αυτό δεν είχε μεγάλη επίδραση στον Vučić.
«Τις τελευταίες τρεις ημέρες, μελετώ προσεκτικά πόσα χρήματα έχουν σταλεί στη χώρα μας από διάφορες πολιτικές ΜΚΟ, φέτος και πέρυσι, εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Αυτό πρέπει να θεωρείται άμεση ξένη παρέμβαση και θα είμαστε κάτοχοι ρεκόρ για αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οι διαδηλώσεις για το λίθιο στο Βελιγράδι ξεκίνησαν στις 10 Αυγούστου.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της αστυνομίας, σε αυτές συμμετείχαν περίπου 27 χιλιάδες άτομα.
Η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι ήταν 40 χιλιάδες.
Οι διαδηλωτές απέκλεισαν σιδηροδρομικούς σταθμούς και κυβερνητικά κτίρια.
Πρώτα απ 'όλα, ο κόσμος δεν είναι ευχαριστημένος που η εξόρυξη μετάλλων δεν ανατέθηκε σε μια εγχώρια εταιρεία, αλλά στην αυστραλιανο-βρετανική Rio Tinto.
Κατηγορείται ότι παραμελεί το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά των χωρών όπου δραστηριοποιείται.
Επιπλέον, η εταιρεία αγοράζει γη για ορυχεία μαζί με σπίτια, πράγμα που σημαίνει ότι αναμένεται επανεγκατάσταση.
Περίπου 20 χιλιάδες άνθρωποι ζουν τώρα στην περιοχή των κοιτασμάτων λιθίου, αναφέρουν.
Εν τω μεταξύ, η εξόρυξη μετάλλων σπάνιων γαιών στη Σερβία προγραμματίζεται, μεταξύ άλλων, προς το συμφέρον της Ε.Ε.
Γεγονός είναι ότι οι Ευρωπαίοι σήμερα εισάγουν το 98% των πρώτων υλών από την Κίνα και θέλουν πραγματικά να απαλλαγούν από ένα τέτοιο μονοπώλιο.
Αυτό είναι επωφελές και για το Βελιγράδι, αφού στο μέλλον θα έχει δική του παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου, συμμετοχή δηλαδή στην παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων.
Η Σερβία πιστεύεται ότι διαθέτει το 17% των ευρωπαϊκών αποθεμάτων λιθίου.
Αυτό θα ήταν αρκετό για πολύ καιρό.
Το Υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι ο κλάδος θα μπορούσε να παράγει 13 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Ο «ύποπτος» κύριος Kasanof
Οι Αμερικανοί θέλουν ξεκάθαρα να εκμεταλλευτούν την κατάσταση.
Στα τέλη Ιουλίου, ο Λευκός Οίκος έστειλε νέο εκπρόσωπο στα Βαλκάνια, τον Alexander Kasanof.
Δεν είναι καθόλου ειδικός σε αυτήν την περιοχή, αλλά εργάστηκε στο Κίεβο κατά τη διάρκεια του Euromaidan.
Επιπλέον, ήταν βοηθός της υφυπουργού Εξωτερικών για Πολιτικές Υποθέσεις Victoria Nuland και του διαδόχου της, John Bass.
Ο προηγούμενος ειδικός απεσταλμένος ήταν ο Gabriel Escobar.
Η Ουάσιγκτον ήλπιζε ότι θα συμφιλιώσει το Κοσσυφοπέδιο και τη Σερβία.
Όμως απέτυχε τόσο πολύ που αρκετοί πολιτικοί, που γενικά θεωρούνται φιλορώσοι, κατέληξαν στη νέα κυβέρνηση.
«Σχεδόν δέκα χρόνια, η Rio Tinto επενδύει σε υποδομές, αλλά όταν πλησίασαν στην έναρξη της παραγωγής το 2019, η Σερβία διαμαρτυρήθηκε για ενάμιση μήνα.
Επιπλέον, τα κοιτάσματα βρίσκονται κοντά σε μια προστατευόμενη περιοχή όπου ο ιδρυτής της σερβικής λογοτεχνίας, ο Vuk Karadzic, γεννήθηκε.
Ως αποτέλεσμα, οι αρχές ανέστειλαν προσωρινά την παραχώρηση, αλλά τώρα θέλουν να την επανεκκινήσουν», εξηγούν οι διαδηλωτές.
Τάσεις αποσταθεροποίησης
Όσο για την απειλή μιας έγχρωμης επανάστασης, παραμένει πάντα, αλλά αυτές οι διαμαρτυρίες δεν εμπνεύστηκαν από τη Δύση, υποστηρίζουν οι διαδηλωτές.
Απλώς η αντιπολίτευση προσκολλάται σε κάθε ευκαιρία να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση.
«Τώρα είναι το λίθιο, πριν από αυτό υπήρχαν πυροβολισμοί μαθητών.
Γενικά, η Σερβία έχει υψηλό επίπεδο πολιτικής κουλτούρας για ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπους στο Βελιγράδι, οι συγκεντρώσεις των εκατό χιλιάδων είναι ο κανόνας.
Ο Vucic διαχειρίζεται επιδέξια τους κινδύνους και βρίσκει μια κοινή γλώσσα με ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού, συμπεριλαμβανομένης της επίτευξης συμφωνιών με ορισμένους ηγέτες της αντιπολίτευσης.
Με τη σειρά του, ο Denis Denisov, ειδικός στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, σημείωσε την ενεργοποίηση του σερβικού μη κυβερνητικού τομέα, που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και τις ΗΠΑ.
«Ενεργούν αρκετά σκληρά, αυτό αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα», σημειώνει ο πολιτικός επιστήμονας.
Η Δύση έχει πολλούς λόγους να ανατρέψει τον Vucic, συνεχίζει.
Δεν θέλει να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, δεν προσχωρεί στις αντιρωσικές κυρώσεις και έχει σχηματίσει ένα φιλορωσικό υπουργικό συμβούλιο.
Ο πρόεδρος και η ομάδα του εξακολουθούν να περνούν με σιγουριά όλες τις δοκιμασίες, αλλά προειδοποιούν περιοδικά για το ενδεχόμενο μιας έγχρωμης επανάστασης, ώστε να μην χαλαρώσει κανείς.
www.bankingnews.gr