Το πρόστιμο των 390 εκατ. ευρώ από τις ρυθμιστικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Meta (μητρική εταιρεία των Facebook, Instagram, WhatsApp και Threads) για εξαναγκασμό των χρηστών να αποδέχονται εξατομικευμένες διαφημίσεις έναντι «δωρεάν» υπηρεσιών που επιτρέπουν στον καταναλωτή να... καταναλώνεται άνοιξε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για την προστασία και την αξία των προσωπικών δεδομένων μας...
Ο νέος εκβιασμός της Meta, να «προσφέρει» συνδρομές σε χρήστες από την Ευρώπη για να μην υπόκεινται σε επεξεργασία τα προσωπικά δεδομένα τους (τα οποία ούτως ή άλλως... συλλέγει) ή εναλλακτικά η ρητή συναίνεσή τους σε προσωποποιημένες διαφημίσεις ώστε να έχουν «δωρεάν» πρόσβαση, είναι μέρος της νομικής διαμάχης που ξεκίνησε η πολυεθνική μετά την κατάθεση έφεσης για το πρόστιμο και ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια να παρακάμψει τους ευρωπαϊκούς περιορισμούς.
Η Meta δήλωσε ότι οι αλλαγές έγιναν για να αντιμετωπίσει «μια σειρά από εξελισσόμενες και αναδυόμενες κανονιστικές απαιτήσεις στην περιοχή και αυτό περιλαμβάνει τον τρόπο με τον οποίο η επικεφαλής ρυθμιστική αρχή για την προστασία των δεδομένων στην Ε.Ε., η Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων, ερμηνεύει τον GDPR μετά από πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΔΕΕ) και αναμένοντας την έναρξη ισχύος του νόμου για τις ψηφιακές αγορές (DMA).
Σύμφωνα με την αρμόδια Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της Ιρλανδίας (τα κεντρικά ευρωπαϊκά γραφεία της Meta βρίσκονται στο Δουβλίνο), εντάσσοντας τη νομική συναίνεση στους όρους παροχής υπηρεσιών, η Meta ουσιαστικά ανάγκασε τους χρήστες να αποδέχονται εξατομικευμένες διαφημίσεις, παραβιάζοντας έτσι τον Ευρωπαϊκό Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), τουλάχιστον μεταξύ των ετών 2018 και 2023. Αποφάνθηκε επίσης ότι η Meta δεν μπορούσε να χρησιμοποιεί προσωπικά δεδομένα πέραν των απολύτως αναγκαίων για την παροχή των βασικών υπηρεσιών. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων (EDPB) απαγόρευσε στη Meta να παρακάμπτει τη συγκατάθεση των χρηστών.
«Πληρώστε για τα δικαιώματά σας»
Από την περασμένη Τετάρτη 8 Νοεμβρίου, όποιος ενήλικος θέλει να έχει πρόσβαση στους λογαριασμούς του σε Facebook και Instagram πρέπει προηγουμένως να συναινέσει ρητά στη χρήση των προσωπικών δεδομένων του (δημογραφικά και δεδομένα περιήγησης στο διαδίκτυο, φυσικές γεωγραφικές κινήσεις, ακόμη και δειγματοληψίες ήχου ή εικόνας από τα κινητά τηλέφωνα) για την προβολή προσωποποιημένων διαφημίσεων, εάν δεν θέλει να πληρώνει τουλάχιστον 119,88 ευρώ κάθε χρόνο για το Facebook ή έως 251,88 ευρώ (πακέτα... προσφοράς) εάν θέλει να συνδυάσει π.χ. Facebook και Instagram.
Για να παραχωρήσει πρόσβαση χωρίς προσωποποιημένες διαφημίσεις, η Meta ζητάει 9,99 ευρώ κάθε μήνα εάν η συνδρομή γίνει μέσω υπολογιστή ή 12,99 ευρώ εάν γίνει μέσω εφαρμογής Android ή iOS (προμήθειες playstore και applestore) και επιπλέον 6 ή 8 ευρώ κάθε μήνα από την 1η Μαρτίου 2024, για κάθε πρόσθετο λογαριασμό στο ίδιο κέντρο διαχείρισης λογαριασμών Meta.
Η ζητούμενη συνδρομή είναι πολλαπλάσια από όσα κερδίζει το Facebook ανά χρήστη στην Ευρώπη (περίπου 5,5 ευρώ ανά μήνα, το τέταρτο τρίμηνο 2022, σύμφωνα με την edri.org) και αυτό είναι ακόμη ένα νομικό ζήτημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει σύντομα η αμερικανική πολυεθνική που χρηματοδοτήθηκε με 116 δισ. δολάρια το 2022 από την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής των χρηστών.
Το αίτημα να πληρώνεις εκατοντάδες ευρώ ετησίως για να... σέβεται η Meta το δικαίωμά σου στην ιδιωτικότητα είναι απίθανο να είναι νόμιμο. Εάν άλλες εταιρείες μιμηθούν την προσέγγιση της Meta, θα θέσουν σε κίνηση ένα φαινόμενο ντόμινο το οποίο θα αποκλείσει ανθρώπους που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προστατεύσουν την ιδιωτική τους ζωή.
Στην απόφαση του ΔΕΕ υπάρχει μια μη δεσμευτική παράγραφος η οποία αναφέρει ότι όταν οι χρήστες αρνούνται τη συγκατάθεση, «εάν είναι απαραίτητο [...] θα μπορούσε να ζητηθεί από μια εταιρεία ένα κατάλληλο τέλος», όμως είναι αμφίβολο εάν το Δικαστήριο αποδεχτεί τελικά το προτεινόμενο μοντέλο συνδρομής της Meta. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Προστασίας Δεδομένων έχει δηλώσει στις κατευθυντήριες γραμμές 05/2020 ότι η συγκατάθεση δεν είναι δωρεάν εάν υπάρχει σημαντικό πρόσθετο κόστος για την άρνησή της και επιπλέον, η Αρχή αναφέρει ότι η πρόσβαση σε υπηρεσίες δεν πρέπει να εξαρτάται από «τη συγκατάθεση του χρήστη για την αποθήκευση πληροφοριών ή την απόκτηση πρόσβασης σε πληροφορίες που έχουν ήδη αποθηκευτεί στον τερματικό εξοπλισμό του χρήστη».
Για τους έφηβους έως 18 ετών η Meta δεν δίνει δυνατότητα συνδρομής και σταμάτησε από 6 Νοεμβρίου, προσωρινά, την προβολή διαφημίσεων μελετώντας το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό πλαίσιο.
Θα παρακολουθήσουμε τα επόμενα βήματα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, αλλά στο μεταξύ, καλό είναι να θυμόμαστε ότι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ανεβαίνει... δεν κατεβαίνει ποτέ και για αρχή οφείλουμε να προστατεύουμε τουλάχιστον τους ευάλωτους, όπως τα παιδιά, με θόλωμα ή εικονίδια στα πρόσωπα, και να περιορίσουμε την ακούσια δημοσιοποίηση πληροφοριών, π.χ. κλείνοντας τον γεωεντοπισμό του κινητού τηλεφώνου.
efsyn.gr