Παραμερίζω για να αφήσω το νέο να περάσει στο ΣΥΡΙΖΑ είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη δήλωση παραίτησής του. Και όντως πέρασε ‘’το νέο’’ με τη μορφή του Στεφάνου Κασελάκη ως υποψηφίου προέδρου του κόμματος. Φυτεύτηκε άραγε από τον κύριο Τσίπρα ο κύριος Κασσελάκης με σκοπιμότητα αλλαγής της φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ; Η καταφατική απάντηση στο ερώτημα επισύρει τη μομφή του συνωμοτικού.
Νέος ΣΥΡΙΖΑ με νέο αρχηγό. Έρχεται στο νου ο τότε νέος πρόεδρος ο Tony Blair όταν το περίφημο ιστορικό, ριζοσπαστικό, σοσιαλδημοκρατικό εργατικό κόμμα του Ηνωμένου Βασιλείου έγινε κι αυτό νέο αλλάζοντας το γενετικό του κώδικα και έγινε νεοφιλελεύθερο. Τον Tony Blair που άφησε το μελανό αντιδραστικό του στίγμα την περίοδο της εισβολής στο Ιράκ και δέχτηκε ευρύτατη Βρετανική και παγκόσμια αποδοκιμασία (έως πρόσφατα.
Παραγκωνίζουμε την υπόθεση του ρητού χρίσματος κεκλεισμένων των θυρών : Ο τότε υποψήφιος για την ηγεσία πρόεδρος προέκυψε κατά τύχη. ‘’Άνθισε’’ κατά καινοφανή τρόπο από ένα σπόρο που έπεσε τελείως τυχαία στο χώμα της Ελλάδας από τον ουρανό της Αμερικής. O έκπληκτος λοιπόν παρατηρητής των εξελίξεων αναρωτιέται μήπως το φυτό θα μαραίνονταν μέσα στις πρώτες λίγες μέρες αν δεν είχε την κατάλληλη φροντίδα; Ο Αλέξης Τσίπρας τήρησε ‘’άκρα του τάφου’’ σιωπή. Η σιωπή έγινε νερό και λίπασμα για τον αμερικάνικο σπόρο. Το παράξενο δέντρο σώθηκε και μεγάλωσε. Αμέσως μετά ανέλαβαν οι πολιτικοί φίλοι του κυρίου Τσίπρα που το πρόσεξαν τυχαία. Το δένδρο φούντωσε. Από το άλλο μέρος απειροελάχιστη ενέργεια από τον πρώην πρόεδρο χρειάζονταν για να μείνει ο σπόρος κάτω από το χώμα.
Η αδιαμφισβήτητη επιρροή του μπορούσε να ασκηθεί με απόλυτη πολιτική διακριτικότητα χωρίς δαχτυλίδια και χρίσματα. Αναφαίρετο το δικαίωμα του ιδρυτή του κόμματος να φανεί έμμεσα ότι παίρνει αποστάσεις από έναν πολιτικά αναλφάβητο υποψήφιο αρχηγό, με όλα τα χαρακτηριστικά του ξένα προς τη ριζοσπαστική αριστερά. Δεν αφήνει ο καπετάνιος το τιμόνι σε κάποιον που δεν έχει δίπλωμα και κινδυνεύει να ρίξει το πλοίο στα βράχια!
Ο κ. Τσίπρας πήγε κόντρα στο κείμενο παραίτησης του. Εκεί είχε υποσχεθεί να είναι παρών, σε στενή επαφή με τον κόσμο, να δίνει μάχες απ όλα τα μετερίζια, να δείξει ότι οι μάχες για τις ιδέες δίνονται από όλες τις θέσεις και ανεξάρτητα από θεσμικούς θώκους. Δεν τήρησε τον λόγο του. Ευθεία βολή κατά των αριστερών ριζοσπαστικών ιδεών μπορεί και πρέπει να θεωρηθεί (το άνευρο κείμενο αλλά κυρίως) η απόλυτη απάθεια μπροστά στον πολιτικό σεισμό που ακολούθησε.
Υπάρχουν τρόποι να εκφραστεί ένας πεπειραμένος πολιτικός: Έμμεσοι, διακριτικοί, θεμιτοί. Χωρίς ονόματα. Δεν πείθει ο κύριος Τσίπρας ότι τα ελατήρια της σιωπής του είναι αγαθά. Ποιος πολιτικός αρχηγός που επένδυσε τόσο πολλά σε μια υπόθεση μπορεί να μείνει απαθής μπροστά σε τόσα ρίχτερ πολιτικού σεισμού. Σε έναν αγώνα ανάδειξης προέδρου ανταγωνίζονται από το ένα μέρος πρόσωπα και από το άλλο ιδέες και προτάγματα. Η υποστήριξη θέσεων και προταγμάτων από διατελέσαντα αρχηγό δεν είναι απλά επιτρεπτή είναι επιβεβλημένη. Οι θέσεις και τα προτάγματα με τη σειρά τους παραπέμπουν grosso mondo σε πολιτικές φυσιογνωμίες χωρίς καθόλου να εκτίθεται αυτός που έχει και δικαίωμα και υποχρέωση να δημοσιοποιεί πολιτικές αρχές. Στη δήλωση του αποχωρήσαντος προέδρου δέσμη ιδεών και προταγμάτων δεν υπάρχει. Περισσεύει η κούφια αοριστολογία και η αυταρέσκεια.
Η προσήλωση του Α. Τσίπρα στην πάση θυσία εξουσία τον οδήγησε σε λάθη όπως η μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε αρχηγικό κόμμα, η υιοθέτηση θολών, ανεπεξέργαστων εννοιών (κεντροαριστερά, προοδευτικό κέντρο), ο προσεταιρισμός στελεχών από το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ εν αναμονή εκλογικής αύξησης αντί της μεθοδικής διείσδυσης των αριστερών, ριζοσπαστικών ιδεών και πρακτικών στη βάση, η διεύρυνση δηλαδή χωρίς κοινωνική γείωση. Σοβαρή δουλειά μεθοδικής διείσδυσης δεν έγινε ούτε καν για τα μέλη του κόμματος και δη για αυτά που κλήθηκαν να εγγραφούν στο ΣΥΡΙΖΑ, fast track, για να αναδείξουν ως πρόεδρο τον ίδιο!
Δυο φορές ο κύριος Τσίπρας ολίσθησε στον ‘’μικρομεγαλισμό’’. Η πρώτη ήταν προ του 2015 όταν έδινε μεγαλεπήβολες υποσχέσεις πολύ πάνω από το πολιτικό του ανάστημα. Μεταξύ 2019 και 2023, από το άλλο μέρος, δεν κατάλαβε ότι το 35% του 2015 ήταν λιγότερο «δικό του» και περισσότερο αποτέλεσμα μιας ιδιάζουσας κοινωνικής συγκυρίας που είχε παρέλθει ανεπιστρεπτί. Σε μια τελείως νέα και αντίξοη πολιτική πραγματικότητα πίστεψε ότι μπορούσε να γίνει αρχηγός ενός μεγάλου κεντρώου κόμματος. Μοιάζει σαν να μην αναρωτήθηκε για ποιό λόγο οι κεντρώοι ψηφοφόροι θα τον ακολουθούσαν μετά την κυβερνητική του θητεία και μάλιστα με τη υιοθέτηση απλοϊκών και αναποτελεσματικών κινήσεων όπως ήταν η συνεργασία του με μέτρια, μάλλον φθαρμένα στελέχη από τον κύκλο του ΠΑΣΟΚ της παρακμιακής περιόδου του Γ.Α. Παπανδρέου.
Ο Α. Τσίπρας δεν άντεχε ήττες. Δεν άντεχε ούτε την επικράτηση των αριστερών του κόμματος. Χωρίς αυτόν ο ΣΥΡΙΖΑ ‘’επρεπε’’ να μπει σε κρίση. Ο ελληνικός λαός από το 2012 έδωσε στο νεαρό πολιτικό, τον πάλαι ποτέ πολλά υποσχόμενο ριζοσπάστη, την ευκαιρία να δομήσει ένα δυνατό πολιτικό βιογραφικό και ερείσματα στον κόσμο της πολιτικής και οικονομικής δύναμης κυρίως στην Ευρώπη. Έχει τα σχεδία του… Αλλά και στην Ελλάδα ‘’έχει ο καιρός γυρίσματα…’’ θα σκέφτηκε στο τριήμερο της περισυλλογής.
Τώρα παρακολουθεί την ιδεολογική πυρπόληση του ( αρχικού ) ΣΥΡΙΖΑ ;
*Ομότιμη καθηγήτρια ΑΠΘ.