Καθώς ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς συμπληρώνει ήδη μία εβδομάδα, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν στραφεί σε πλατφόρμες όπως το TikTok και το Instagram με την ελπίδα να κατανοήσουν τη βάναυση σύγκρουση σε πραγματικό χρόνο. Οι δημοφιλείς όροι αναζήτησης στο TikTok τις τελευταίες ημέρες καταδεικνύουν αυτή την επιθυμία: από «γραφικά πλάνα από το Ισραήλ» έως «ζωντανή ροή στο Ισραήλ αυτήν τη στιγμή», οι χρήστες του διαδικτύου αναζητούν ακατέργαστες, αφιλτράριστες πληροφορίες σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν τι συμβαίνει...
Όπως γράφει το CNN Business, ως επί το πλείστον, τα καταφέρνουν, ανακαλύπτοντας βίντεο με δακρυσμένα παιδιά από το Ισραήλ μαζί με εικόνες κατοίκων της Γάζας που κάθονται στα ερείπια των πρώην σπιτιών τους. Ωστόσο, ακριβώς αυτή η ανάγκη για πρωτογενές περιεχόμενο από την εμπόλεμη ζώνη, έχει ανοίξει ένα τεράστιο παράθυρο σε «μικροπωλητές» παραπληροφόρησης , συνωμοσιολόγους και «καλλιτέχνες της προπαγάνδας».
Όταν τα smartphones καταγράφουν τη φρίκη ενός πολέμου
Ένα πρόσφατο βίντεο TikTok, το οποίο είδαν περισσότεροι από 300.000 χρήστες και εξετάστηκε από το CNN, προωθούσε θεωρίες συνωμοσίας σχετικά με την προέλευση των επιθέσεων της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένων ψευδών ισχυρισμών ότι ενορχηστρώθηκαν από τα μέσα ενημέρωσης. Ένα άλλο, που προβλήθηκε περισσότερες από 100.000 φορές, δείχνει ένα απόσπασμα από το βιντεοπαιχνίδι «Arma 3» με τη λεζάντα «Ο πόλεμος του Ισραήλ». (Κάποιοι χρήστες στα σχόλια αυτού του βίντεο σημείωσαν ότι είχαν δει το βίντεο να κυκλοφορεί στο παρελθόν — όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία.)
Και δεν είναι μόνο το TikTok. Μια ανάρτηση στο X, πρώην Twitter, προβλήθηκε περισσότερες από 20.000 φορές και επισημάνθηκε ως παραπλανητική από τον επόπτη κοινωνικής δικτύωσης Reset που εδρεύει στο Λονδίνο, επειδή υποτίθεται ότι δείχνει Ισραηλινούς να σκηνοθετούν θανάτους αμάχων μπροστά στις κάμερες. Μια άλλη ανάρτηση X που επισήμανε η ομάδα, προβλήθηκε 55.000 φορές, ήταν ένα αντισημιτικό meme με τον Πέπε τον Βάτραχο, ένα κινούμενο σχέδιο που οικειοποιήθηκε από ακροδεξιούς. Στο Instagram, ένα βίντεο που κοινοποιήθηκε ευρέως δείχνει αλεξιπτωτιστές που πέφτουν πάνω σε ένα πλήθος με τη λεζάντα «φανταστείτε να παρακολουθείτε ένα μουσικό φεστιβάλ όταν η Χαμάς εισέρχεται με αλεξίπτωτο» , ενώ στην πραγματικότητα επρόκειτο για αλεξιπτωτιστές στην Αίγυπτο. (Το Instagram αργότερα χαρακτήρισε το βίντεο ως ψευδές.) 
Αξιωματούχοι της ΕΕ προειδοποιούν το TikTok για παραπληροφόρηση Ισραήλ-Χαμάς
Αυτή την εβδομάδα, αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης έστειλαν προειδοποιήσεις στο TikTok, το Facebook, το Instagram, το YouTube και το X, για παραπλανητικό ή παράνομο περιεχόμενο σχετικά με τον πόλεμο στις πλατφόρμες τους, υπενθυμίζοντας στις εταιρείες κοινωνικών μέσων ότι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πρόστιμα δισεκατομμυρίων δολαρίων εάν διαπιστωθεί ότι παραβίασαν τους νόμους της ΕΕ. Οι νομοθέτες των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου ζήτησαν επίσης από αυτές τις πλατφόρμες να διασφαλίσουν ότι επιβάλλουν τους κανόνες τους κατά του μίσους και παράνομου περιεχομένου.
Από τότε που ξεκίνησε η βία στο Ισραήλ, ο Imran Ahmed, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ομάδας παρακολούθησης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Center for Countering Digital Hate, είπε στο CNN ότι παρατηρείται μία έξαρση στις προσπάθειες να «μολυνθεί το οικοσύστημα πληροφοριών που περιβάλλει τη σύγκρουση».
«Η λήψη πληροφοριών από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρή παραπληροφόρηση», είπε ο Ahmed.
«Κακοί ηθοποιοί που μας περιβάλλουν χειραγωγούν, μπερδεύουν και προσπαθούν να δημιουργήσουν εξαπάτηση στις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης», δήλωσε από την πλευρά του ο Νταν Μπράχμι, Διευθύνων Σύμβουλος της ισραηλινής εταιρείας πληροφοριών απειλών κοινωνικών μέσων Cyabra, σε βίντεο που δημοσιεύτηκε στο LinkedIn. «Αν δεν είστε σίγουροι για την αξιοπιστία [του περιεχομένου] … μην το μοιραστείτε», είπε.
Έξαρση της ισλαμοφοβικής και αντισημιτικής ρητορικής
Ο Γκράχαμ Μπρούκι, ανώτερος διευθυντής του Εργαστηρίου Ψηφιακής Εγκληματολογικής Έρευνας στο Atlantic Council στην Ουάσιγκτον , είπε στο CNN ότι η ομάδα του έχει δει ένα παρόμοιο φαινόμενο. Η τάση περιλαμβάνει ένα κύμα τρομοκρατικής προπαγάνδας, περιεχόμενο που απεικονίζει παραστατική βία, παραπλανητικούς και ξεκάθαρα ψευδείς ισχυρισμούς και ρητορική μίσους – ιδιαίτερα «αυξήσεις σε συγκεκριμένες και γενικές ισλαμοφοβικές και αντισημιτικές αφηγήσεις».
Μεγάλο μέρος του πιο ακραίου περιεχομένου, είπε, κυκλοφορεί στο Telegram, την εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων με λίγα στοιχεία ελέγχου του περιεχομένου και μια μορφή που διευκολύνει τη γρήγορη και αποτελεσματική διανομή προπαγάνδας ή γραφικού υλικού σε ένα μεγάλο, αφοσιωμένο κοινό. Όμως, με τον ίδιο τρόπο που τα βίντεο του TikTok αντιγράφονται και αναμεταδίδονται συχνά σε άλλες πλατφόρμες, το περιεχόμενο που μοιράζεται στο Telegram και σε άλλους πιο περιθωριακούς ιστότοπους μπορεί εύκολα να βρει έναν αγωγό στα κύρια μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να προσελκύσει περίεργους χρήστες από μεγάλους ιστότοπους.
Στα σχολεία…
Σχολεία στο Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες κάλεσαν αυτή την εβδομάδα τους γονείς να διαγράψουν τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης των παιδιών τους λόγω ανησυχιών ότι η Χαμάς θα μεταδώσει ή θα διαδώσει ανησυχητικά βίντεο με ομήρους που έχουν συλληφθεί τις τελευταίες ημέρες. Φωτογραφίες νεκρών ή ματωμένων σορών, συμπεριλαμβανομένων αυτών των παιδιών, έχουν ήδη διαδοθεί στο Facebook, το Instagram, το TikTok και το X αυτή την εβδομάδα.
Και η ομάδα επιτήρησης τεχνολογίας Campaign for Accountability δημοσίευσε την Πέμπτη μια έκθεση που εντοπίζει αρκετούς λογαριασμούς στο X που μοιράζονται προφανή προπαγανδιστικά βίντεο με εικονογραφίες της Χαμάς ή συνδέονται με επίσημους ιστότοπους της Χαμάς.
Οι απολύσεις
Ορισμένες πλατφόρμες είναι σε καλύτερη θέση για την καταπολέμηση αυτών των απειλών από άλλες. Οι εκτεταμένες απολύσεις στον κλάδο της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων ηθικής και ασφάλειας ορισμένων εταιρειών κοινωνικής δικτύωσης , κινδυνεύουν να αφήσουν τις πλατφόρμες λιγότερο προετοιμασμένες σε μια κρίσιμη στιγμή, λένε ειδικοί στην παραπληροφόρηση. Μεγάλο μέρος του περιεχομένου που σχετίζεται με τον πόλεμο διαδίδεται επίσης στα αραβικά και τα εβραϊκά, δοκιμάζοντας την ικανότητα των πλατφορμών να μετριάζουν μη αγγλικό περιεχόμενο, όπου η επιβολή ήταν ιστορικά λιγότερο ισχυρή από ό,τι στο αγγλόφωνο περιεχόμενο.
Το να μοιράζεστε πράγματα για τα οποία δεν είστε σίγουροι δεν βοηθάει τους ανθρώπους, στην πραγματικότητα τους βλάπτει και συμβάλλει στη συνολική αίσθηση ότι κανείς δεν μπορεί να εμπιστευτεί αυτό που βλέπει».
«Φυσικά, οι πλατφόρμες έχουν βελτιωθεί με τα χρόνια. Υπάρχουν μηχανισμοί επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών που δεν υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά επίσης δεν έχουν δοκιμαστεί ποτέ έτσι», δήλωσε την Τετάρτη σε μια ανάρτηση στο Threads, ο Brian Fishman, ο συνιδρυτής της πλατφόρμας εμπιστοσύνης και ασφάλειας Cinder, ο οποίος στο παρελθόν ήταν επικεφαλής των αντιτρομοκρατικών προσπαθειών του Facebook .
Ειδικές ομάδες
Η Linda Yaccarino, η διευθύνουσα σύμβουλος της X, δήλωσε σε επιστολή της την Τετάρτη προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η πλατφόρμα έχει «εντοπίσει και αφαιρέσει εκατοντάδες λογαριασμούς που σχετίζονται με τη Χαμάς» και συνεργάζεται με πολλές τρίτες ομάδες για να αποτρέψει τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου.
Ο εκπρόσωπος της Meta, Άντι Στόουν, δήλωσε ότι από τις αρχικές επιθέσεις της Χαμάς, η εταιρεία έχει δημιουργήσει «ένα κέντρο ειδικών επιχειρήσεων στελεχωμένο με ειδικούς, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που μιλούν άπταιστα εβραϊκά και αραβικά, για να παρακολουθεί στενά και να ανταποκρίνεται σε αυτήν την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση. Οι ομάδες μας εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο για να διατηρήσουν τις πλατφόρμες μας ασφαλείς, να αναλάβουν δράση για περιεχόμενο που παραβιάζει τις πολιτικές μας ή την τοπική νομοθεσία και να συντονίζονται με τρίτους ελεγκτές στοιχείων στην περιοχή για να περιορίσουν τη διάδοση παραπληροφόρησης. Θα συνεχίσουμε αυτό το έργο καθώς αυτή η σύγκρουση ξεδιπλώνεται».
Το YouTube, από την πλευρά του, λέει ότι οι ομάδες του έχουν αφαιρέσει χιλιάδες βίντεο από την έναρξη της επίθεσης και συνεχίζει να παρακολουθεί για ρητορική μίσους, εξτρεμισμό, γραφικές εικόνες και άλλο περιεχόμενο που παραβιάζει τις πολιτικές του. Η πλατφόρμα εμφανίζει επίσης σχεδόν εξ ολοκλήρου βίντεο από κύριους ειδησεογραφικούς οργανισμούς σε αναζητήσεις που σχετίζονται με τον πόλεμο.
Το Snapchat είπε στο CNN ότι η ομάδα παραπληροφόρησης παρακολουθεί στενά περιεχόμενο που βγαίνει από την περιοχή, φροντίζοντας να είναι εντός των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών της πλατφόρμας, οι οποίες απαγορεύουν την παραπληροφόρηση, τη ρητορική μίσους, την τρομοκρατία, τη γραφική βία και τον εξτρεμισμό.
Το TikTok δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο σχετικά με αυτήν την ιστορία.