Δύο ημέρες μετά την παρουσίαση από τον Αλέξη Τσίπρα των 11 άρθρων του Συμβολαίου Αλλαγής, των δεσμεύσεων που θέτει ο ΣΥΡΙΖΑ εις γνώσιν και των προοδευτικών δυνάμεων ώστε να εξεταστεί μετεκλογικά η δυνατότητα επίτευξης προγραμματικής συμφωνίας για συγκρότηση προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας, ο Νίκος Ανδρουλάκης ανακοίνωσε τις δικές του θέσεις, ζητώντας «Απόφαση Αλλαγής» στις 21 Μαΐου για να εγγυηθεί ότι αυτές θα υλοποιηθούν μέσα από τη συμμετοχή του σε μια «ισχυρή κυβέρνηση». Σύμφωνα με τις θέσεις που δημόσια κατέθεσαν ως βάση μετεκλογικών συζητήσεων, αν υπάρχουν περιθώρια για προγραμματική συμφωνία μεταξύ κάποιων κομμάτων, αυτά αφορούν τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ...
Περιθώρια σύγκλισης
Σε όλα τα κομβικά ζητήματα που θέτει ο Ν. Ανδρουλάκης (Υγεία, Παιδεία, κράτος, κοινωνικό κράτος, αγρότες, προστασία πρώτης κατοικίας, Εξεταστική για τις υποκλοπές, συνταξιούχοι, φορολογία, στεγαστική πολιτική για τους νέους) παρατηρείται σύμπνοια -και σε μερικά σημεία ταύτιση- με τις προτεραιότητες που έβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ ως βάση για προγραμματική συζήτηση. Από την άλλη, ενώ διαβεβαίωσε για τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού και παρουσίασε μέτρα μείωσης των τιμών (μείωση ΦΠΑ στα βασικά τρόφιμα, πλαφόν στη λιανική στην τιμή της ενέργειας), ο Ν. Ανδρουλάκης απέφυγε να μιλήσει για τη ΔΕΗ (σ.σ. ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμεύεται για επανακρατικοποίηση). Επιπλέον, προσπέρασε το ζήτημα του άρθρου 16 -αν είναι υπέρ ή όχι αναθεώρησής του-, επικεντρώνοντας πάντως στην ενίσχυση της δημόσιας εκπαίδευσης. Σε κάθε περίπτωση αποτυπώνονται καθαρά τα περιθώρια που υπάρχουν για συνεννόηση, από τη στιγμή που το πρώτο και το τρίτο κόμμα θα μπορούν (και θα επιθυμούν) να συγκροτήσουν κυβέρνηση από τις 22 Μαΐου.
Ξήλωμα νόμων της ΝΔ - Εξεταστική για υποκλοπές
Αντίθετα, οι 12 προτεραιότητες που έθεσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. ως βάση για τις προγραμματικές συζητήσεις στις οποίες θα συμμετέχει μετεκλογικά, εάν λάβει ισχυρό ποσοστό, καθιστούν ανέφικτη μια προγραμματική σύγκλιση με τη Ν.Δ. Το «ευαγγέλιο της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης», όπως χαρακτήρισε τις προτάσεις του, δεν μπορεί να υλοποιηθεί με το κόμμα του Κυρ. Μητσοτάκη. Αυτό αφενός γιατί μεγάλο τμήμα τους βασίζεται σε ξήλωμα νόμων της Ν.Δ. στα εργασιακά και την Υγεία, την κατάργηση των «νόμων συγκάλυψης» της Ν.Δ., τη συγκρότηση Εξεταστικής για τις υποκλοπές χωρίς καταχρηστική χρήση του απορρήτου και την επαναφορά της προστασίας της πρώτης κατοικίας. Αφετέρου, με τις 12 θέσεις του κινείται στον αντίποδα της πολιτικής που εφάρμοσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Αφήνει εκτός κάδρου Μητσοτάκη
Ο Ν. Ανδρουλάκης φαίνεται έτσι ότι έσπευσε να εμφανίσει έναν προγραμματικό καμβά με 12 προγραμματικές πινελιές που αφήνουν εκ των προτέρων εκτός κάδρου τουλάχιστον τη Ν.Δ.. Ο ίδιος έχει θέσει την επίτευξη προγραμματικής συμφωνίας ως απαράβατο όρο, που προηγείται εκείνου για το πρόσωπο του πρωθυπουργού. Έτσι δημιουργεί την αντικειμενική δυσκολία στο να εκπληρωθεί ο πρώτος όρος, δηλαδή στο να αποδεχτεί ο Κυρ. Μητσοτάκης να αναιρέσει το δικό του «ευαγγέλιο» της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που εφάρμοσε και συνεχίζει να διακηρύττει. Επιπλέον, ακόμα και να αποδεχόταν ο Κυρ. Μητσοτάκης κάποιους προγραμματικούς όρους που βάζει το ΠΑΣΟΚ, δεν θα αποδεχόταν να μην είναι πρωθυπουργός. Η συνειδητή απομάκρυνση του ενδεχόμενου συνεργασίας των δυο κομμάτων είναι αμφίπλευρη, αφού ο Ά. Σκέρτσος προανήγγειλε ότι δεν θα υπάρξει συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ. Ο Ν. Ανδρουλάκης γνωρίζει ότι η τακτική αυτή, που εντάσσεται στο κυνήγι της αυτοδυναμίας σε δεύτερες εκλογές, μπορεί τελικά να σημαίνει εκείνο που και ο ίδιος έχει καταγγείλει ως πρόθεση του Κυρ. Μητσοτάκη, την «τερατογένεση της αποστασίας».
Το μεγάλο δίλημμα της Δευτέρας
Οι υπαρκτές -και πλέον δημόσια κατατεθειμένες- προγραμματικές προϋποθέσεις συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον εκείνος είναι ο νικητής της απλής αναλογικής, γεμίζουν αμηχανία τον Ν. Ανδρουλάκη. Οι όροι - βέτο που έχει βάλει για τις συνεργασίες -με ακρογωνιαίο το «ούτε Τσίπρας ούτε Μητσοτάκης»- αφορούν τη στρατηγική του να δυσκολέψει και την προοπτική μιας συγκυβέρνησης και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως ο όρος της προγραμματικής συμφωνίας προηγείται και είναι εφικτός, όσο κι αν προεκλογικά ο Ν. Ανδρουλάκης θα αποφεύγει να τοποθετηθεί επ’ αυτού ώστε, στο πλαίσιο της στρατηγικής του διμέτωπου, να μην παραδεχθεί μια προγραμματική εγγύτητα με τον ΣΥΡΙΖΑ. Προκειμένου να το αποφύγει, αλλά και για να επιμείνει να δικαιολογεί το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας», προς το παρόν μετέρχεται του επιχειρήματος ότι «πέρα από τις θέσεις, σημασία έχει και η αξιοπιστία».
Η αμηχανία εκδηλώνει την πίεση υπό την οποία ο Ν. Ανδρουλάκης αντιλαμβάνεται ότι θα βρεθεί το βράδυ των εκλογών αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτος και το ΠΑΣΟΚ τρίτο, με ποσοστά που να δίνουν κυβέρνηση συνεργασίας, και κληθούν να συζητήσουν προγραμματικά τη Δευτέρα. Σε αυτή την περίπτωση θα είναι εξαιρετικά μεγάλο το κόστος για όποιον το πάρει, αν ναυαγήσει η προοπτική προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας εξαιτίας του «βέτο» για τον πρωθυπουργό. Το ρίσκο αυτό θα μεταφραστεί σε αποδοκιμασία στις δεύτερες εκλογές και η εκλογική ζημιά θα είναι πολλαπλάσια και σωρευτική στην ήδη σημαντική πίεση που ούτως ή άλλως θα δεχτούν τα άλλα κόμματα από τη σύγκρουση ΣΥΡΙΖΑ-Ν.Δ. για την πρωτιά.
Ασκός του Αιόλου
Οι εσωκομματικές αναταράξεις θα είναι εν προκειμένω ισχυρές. Ο ασκός του Αιόλου για το ΠΑΣΟΚ μπορεί να ανοίξει ακόμα νωρίτερα και τουλάχιστον με δύο αφορμές. Σε περίπτωση αποτυχίας «ισχυρού διψήφιου» ποσοστού, ο Ν. Ανδρουλάκης έχει δηλώσει ότι θα έχει αποτύχει και θα μείνει εκτός συνεργασιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αποδοκιμασία που δεδομένα θα δεχτεί. Αντιδράσεις αναμένονται όμως και στην περίπτωση συνεργασίας είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ είτε με τη Ν.Δ., από τις δυο αντικρουόμενες τάσεις που υπάρχουν στο εσωτερικό αντίστοιχα.
Η ΑΥΓΗ