Ρένα Δούρου
Τα απόβλητα του κορωνοϊού σκοτώνουν τη φύση. Η τάση, στην οποία είχα αναφερθεί με τραγική διορατικότητα από τούτη τη στήλη στις 16 Αυγούστου πέρσι (“Κολύμπι με τον SARS-Cov-2”) και που βασιζόταν στις πρώτες επιστημονικές ενδείξεις, δυστυχώς επιβεβαιώνεται και... γιγαντώνεται.
Πλέον τεκμηριώνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά στις νέες -λόγω πανδημίας- διαστάσεις ενός παλαιού προβλήματος. Της... καταστροφής της άγριας φύσης από τα πλαστικά συστατικά των μέσων ατομικής προστασίας κατά του κορωνοϊού, που καταλήγουν αλόγιστα σε τεράστιες ποσότητες στο περιβάλλον. Ατομικές μάσκες, πλαστικά γάντια κ.ά. σε θάλασσες, ποτάμια, κανάλια, ακτές, αλλά και πόλεις, καταστρέφουν τα οικοσυστήματα, καθώς τα μικρο- και νανο-πλαστικά συστατικά τους έχουν διάρκεια ζωής εκατοντάδων ετών.
Εξαιτίας της πανδημίας, 129 δισ. ατομικές μάσκες χρησιμοποιούνται παγκοσμίως κάθε μήνα -3 εκατομμύρια το λεπτό!-, οι περισσότερες μίας χρήσης, κατασκευασμένες με πλαστικές μικροΐνες και λάστιχα από καουτσούκ. Πέρσι 1,56 δισ. από αυτές κατέληξαν στους ωκεανούς, σύμφωνα με την έρευνα της οργάνωσης OceansAsia “Μάσκες στην Ακτή: ο αντίκτυπος της Covid-19 στη θαλάσσια ρύπανση από το πλαστικό”. Θα χρειαστεί να περάσουν 450 χρόνια για να εξαφανιστούν οι συνέπειές τους, καθώς αργά - αργά αυτές θα μετατρέπονται σε μικρο-πλαστικά επιδρώντας αρνητικά στη θαλάσσια ζωή και στα οικοσυστήματα...
Αυτές οι συνέπειες δεν αφορούν μόνο τα βάθη των ωκεανών ή τις ακτές. Αλλά και αστικά περιβάλλοντα. Πρόσφατη έρευνα επιστημόνων του Κέντρου Βιοποικιλότητας Naturalis και του Ινστιτούτου Βιολογίας του Πανεπιστημίου της πόλης Λέιντεν στην Ολλανδία, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση “Animal Biology”, καταγράφει κάποιες από αυτές.
Αφετηρία της έρευνας “Οι συνέπειες των αποβλήτων της Covid-19 στην πανίδα” ήταν η ανακάλυψη μιας πέρκας παγιδευμένης σε ένα πλαστικό γάντι, κατά τον καθαρισμό ενός καναλιού στο Λέιντεν. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα πουλιά χρησιμοποιούν τα απόβλητα της Covid-19 για τις φωλιές τους, γλάροι βρέθηκαν με μάσκες μίας χρήσης τυλιγμένες γύρω από τα πόδια τους για εβδομάδες, ενώ άλλα πτηνά δεν μπορούσαν να βγάλουν τις μάσκες από τα ράμφη και τα νύχια τους.
Και δεν είναι τα μόνα. Σκαντζόχοιροι, καβούρια, γουρουνόψαρα, νυχτερίδες κ.ά. ανακαλύφθηκαν μέσα σε μάσκες και γάντια, κάποια ζωντανά και ανάπηρα, άλλα νεκρά. Μερικές φορές τα ζώα τρώνε το πλαστικό, όπως ένας πιγκουίνος που βρέθηκε νεκρός σε παραλία της Βραζιλίας επειδή είχε καταπιεί μια μάσκα. Οι συνέπειες όμως δεν αφορούν μόνο την άγρια φύση. Το ίδιο λάθος κάνουν γάτες και σκύλοι. Αλλά και άνθρωποι.
“Ένα εξάχρονο παιδί κατάπιε τμήματα μάσκας προσώπου, που είχαν ανακατευθεί κατά λάθος σε κομματάκια κοτόπουλου” σε κατάστημα αλυσίδας φαστ φουντ, γράφουν οι ερευνητές. “Οι άνθρωποι υποφέρουν σοβαρά από την πανδημία, αλλά η φύση δεν αντέχει άλλο τα πλαστικά μας” παρατηρούν οι επιστήμονες προτείνοντας στους πολίτες να κόβουν, πριν τα πετάξουν, τα μιας χρήσης γάντια και τα λαστιχάκια των μασκών για να αποφεύγεται η μελλοντική παγίδευση ζώων.
Το ζήτημα της ειδικής διαχείρισης αυτών των αποβλήτων είναι στο επίκεντρο και άλλων ερευνών, όπως αυτή των Elvis Genbo Xu, βιολόγου του Τμήματος Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της νότιας Δανίας, και του συναδέλφου του Zhiyong Jason Ren στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον “Αποτρέποντας τις μάσκες να γίνουν το επόμενο πλαστικό πρόβλημα”.
Υπογραμμίζουν την ανάγκη “η περιβαλλοντική ερευνητική κοινότητα να κινηθεί γρήγορα για να καταλάβει και να περιορίσει τους κινδύνους”, μέσα από ρύθμιση, επανάχρηση και αντικατάσταση των μίας χρήσης μασκών, στη βάση διεπιστημονικής έρευνας, συντονισμένων προσπαθειών περιβαλλοντολόγων, ιατρικών οργανισμών, οργανισμών διαχείρισης αποβλήτων και των πολιτών. “Για να μειώσουμε τις αρνητικές συνέπειες των μίας χρήσης μασκών και να αποτρέψουμε να γίνουν άλλο ένα πολύ μεγάλο προς διαχείριση πρόβλημα”...
ΑΥΓΗ