Σοβαρές αιχμές τόσο κατά των πρώην συναδέλφων του στην Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (Ε.ΦΑ.Ρ) του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων όσο και κατά του υπουργείου Υγείας διατυπώνει ο Παναγιώτης Γ. Βλαχογιαννόπουλος, Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, ο οποίος υπέβαλε σήμερα την παραίτησή του με αφορμή...τη στάση της επιτροπής και γενικά του υπ. Υγείας για τα ζητήματα που έχουν προκύψει σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες του εμβολίου της AstraZeneca.
Ο καθηγητής αναφέρεται συγκεκριμένα στην περίπτωση ασθενούς, που κατέληξε μια εβδομάδα μετά τον εμβολιασμό της και τονίζει ότι μόνο κατόπιν δικής του προτροπής η επιτροπή αποφάσισε τελικώς να πιθανολογήσει συσχέτιση του εμβολίου με τις θρομβώσεις με την λέξη «possible».
«Αποτελεί καταισχύνη για το ιατρικό προσωπικό της Ε.ΦΑ.Ρ. η ομόθυμη συμφωνία των μελών της Ε.ΦΑ.Ρ για την κοινοποίηση στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας της επικαιροποιημένης γνωμάτευσης του ΕΜΑ, ότι το εν λόγω εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει σπάνια θρομβώσεις, ενώ μέχρι τότε κανένα μέλος της Επιτροπής δεν πιθανολόγησε συσχέτιση των εμβολίων ούτε με ένα περιστατικό θρόμβωσης. Πιστεύω ότι αυτό λέγεται εθελοδουλία και όχι ελεύθερη επιστημονική σκέψη», τονίζει μεταξύ άλλων στην αιχμηρή επιστολή παραίτησης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μόλις χθες ο ΕΜΑ επανέλαβε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις που να συνηγορούν υπέρ της διακοπής χορήγησης του συγκεκριμένου εμβολίου, ενώ μερικά 24ωρα νωρίτερα η ίδια η φαρμακοβιομηχανία άλλαξε όνομα στο σκεύασμά της και πλέον συμπεριέλαβε στις οδηγίες την σπάνια πιθανότητα θρόμβου στο αίμα.
Η επιστολή
Αξιότιμε κ Υπουργέ
Παρακαλώ όπως αντικατασταθώ από την Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης (Ε.ΦΑ.Ρ) του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) για τους ακόλουθους λόγους:
Η Επιτροπή αυτή δεν έχει το θάρρος να αναδείξει πιθανά προβλήματα των εμβολίων (ειδικά δε του εμβολίου της Astra-Zeneca) και είχε γνωματεύσει πάντοτε αρνητικά για την συσχέτιση ποικίλλων φαινομένων θρομβώσεων με το εν λόγω εμβόλιο. Η συνήθης τακτική της ήταν σε κάθε τέτοιο φαινόμενο που της αναφερόταν μέσω κίτρινης κάρτας, να αναζητά όλους τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση και να αποδίδει σε αυτούς (αν υπήρχαν) την θρόμβωση, αγνοώντας έναν σημαντικό παράγοντα, ήτοι την χρονική συνάφεια του γεγονότος με τη λήψη του εμβολίου. Αν δεν υπήρχαν εμφανείς παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για θρόμβωση η Επιτροπή συνήθιζε να αναβάλλει μια τελεσίδικη απόφαση με το αιτιολογικό ότι η περίπτωση μελετάται.
Στην περίπτωση της θανούσης ασθενούς του Γ.Κ.Ν. Αθηνών η απροθυμία της επιτροπής να γνωματεύσει ήταν εξοργιστική: Θυμίζω ότι η ασθενής την 7η ημέρα μετά από τον εμβολιασμό με εμβόλιο Astra-Zeneca ανέπτυξε έντονο πονοκέφαλο και την 9η ημέρα εγκεφαλικό επεισόδιο θρομβωτικής αιτιολογίας, ακολούθως δε θρομβοπενία που ανάγκασε τους γιατρούς να διακόψουν παροδικά την ηπαρίνη και τότε η ασθενής ανέπτυξε θρόμβωση σε κεντρική αρτηρία του ενός κάτω άκρου και υπεβλήθη σε ακρωτηριασμό του εν λόγω άκρου. Η μετέπειτα νοσηλεία υπήρξε εργώδης και επιπεπλεγμένη και τελικώς η ασθενής κατέληξε.
Με δική μου προτροπή η επιτροπή αποφάσισε τελικώς να πιθανολογήσει συσχέτιση του εμβολίου με τις θρομβώσεις με την λέξη «possible», ζήτησα δε να καταγραφεί η απόφαση και να ενημερωθεί το Υπουργείο και η Επιτροπή Εμβολιασμών. Αντί αυτού την επομένη Εσείς ανακοινώνετε ότι κανένα περιστατικό θρομβώσεων σχετικών με τον εμβολιασμό δεν έχει παρατηρηθεί στη χώρα μας, ένα ήταν υπό συζήτηση αλλά δεν απεδείχθη συσχέτισή του με το εμβόλιο.
Η Ε.ΦΑ.Ρ δεν έχει ένα μόνιμο, θεσμικό τρόπο συνεργασίας με την Επιτροπή Εμβολιασμών. Η συνεργασία των δύο επιτροπών είναι περιστασιακή και απρογραμμάτιστη και δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά περί του πώς αποφασίζει η Επιτροπή Εμβολισμών επί θεμάτων που αναφύονται όπως αυτά των πιθανών επιπλοκών των εμβολίων.
Αποτελεί καταισχύνη για το ιατρικό προσωπικό της Ε.ΦΑ.Ρ. η ομόθυμη συμφωνία των μελών της Ε.ΦΑ.Ρ για την κοινοποίηση στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας της επικαιροποιημένης γνωμάτευσης του ΕΜΑ, ότι το εν λόγω εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει σπάνια θρομβώσεις, ενώ μέχρι τότε κανένα μέλος της Επιτροπής δεν πιθανολόγησε συσχέτιση των εμβολίων ούτε με ένα περιστατικό θρόμβωσης. Πιστεύω ότι αυτό λέγεται εθελοδουλία και όχι ελεύθερη επιστημονική σκέψη.
Πρέπει να σας αναφέρω ότι είμαι ένθερμος θιασώτης των εμβολίων, παρακολουθώ πάνω από 10 χιλιάδες ασθενείς με συστηματικά αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα και σε όλους πρότεινα εμβολιασμό με το διαθέσιμο κάθε φορά εμβόλιο, χωρίς να ξεχωρίσω κανένα από τα διαθέσιμα εμβόλια στην πατρίδα μας.
Πιστεύω όμως ότι πρέπει να βγαίνουμε στην κοινωνία με θετικά και όχι αντιφατικά μηνύματα και να είμαστε διαφανείς και ειλικρινείς.
Η επιχειρηματολογία μου είναι: Ναι λοιπόν έχουν περιγραφεί σπάνια περιστατικά θρομβώσεων με το εμβόλιο της A-Z (αλλά και με το εμβόλιο της Pfizer απ’ ότι μαθαίνω) αλλά αυτά είναι όντως σπάνια, και εργαζόμαστε έντονα για την μελέτη των μηχανισμών των θρομβώσεων και την πρόληψή τους.
Κανένας Έλληνας πολίτης δεν είναι μόνος του. Στα περισσότερα περιστατικά εγκεφαλικών θρομβώσεων προϋπάρχει πονοκέφαλος που αν δεχτούμε ότι μπορεί να σχετίζεται με το εμβόλιο είναι ένα σημάδι που μας πυροδοτεί να λάβουμε κάποια προληπτικά μέτρα και να αυξήσουμε την επιτήρηση.
Με βάση όσα σας εξέθεσα κ Υπουργέ γίνεται εμφανές ότι τα αξιακά μου πρότυπα δεν μου επιτρέπουν να συμμετάσχω στην Ε.ΦΑ.Ρ. και παρακαλώ για την αντικατάστασή μου.
Με τιμή
Παναγιώτης Γ. Βλαχογιαννόπουλος
Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας
Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ