Πολιτικά και διπλωματικά μέτρα αναδεικνύουν σε πρώτο χρόνο οι «επιλογές» που υποβάλλουν η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και η Κομισιόν προς τα 28 κράτη-μέλη, αναφορικά με τις έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας, στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Οι προτάσεις των μέτρων περιλαμβάνουν εισηγήσεις για αναστολή της Αεροπορικής Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας και για πάγωμα υψηλών πολιτικών διαλόγων, καθώς και προενταξιακών κονδυλίων.
Σε ό,τι αφορά στα «στοχευμένα μέτρα», δηλαδή στις κυρώσεις, παραπέμπονται σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο, αλλά έχουν σκιαγραφηθεί με μια ουσιαστική προσθήκη που περιλήφθηκε στο κείμενο μετά από παρέμβαση των γραφείων της Φεντερίκα Μογκερίνι και του Χρήστου Στυλιανίδη.
Η έγκριση των μέτρων που προτείνονται ως ακολούθως, απαιτεί ομόφωνη απόφαση των «28», κάτι στο οποίο προσβλέπει η Λευκωσία, εντός των επόμενων 10 ημερών:
- Για πάγωμα υψηλών διαλόγων και συναντήσεων στους τομείς της «πολιτικής, οικονομίας, ενέργειας, μεταφορών, γεωργίας (σ.σ. όπως αποκάλυψε ο «Φ» ο διάλογος για τη γεωργία πάγωσε προκαταβολικά) και του Συμβουλίου Σύνδεσης». Αναστολή της καθορισμένης για τον προσεχή Νοέμβριο Επιτροπής Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας. Σημειώνεται ότι τα 28 κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν σε ποιους τομείς επιθυμούν να τοποθετήσουν τις επαφές Ε.Ε.-Τουρκίας στο ψυγείο και σε ποιους όχι.
- Αναφορικά με το πάγωμα κονδυλίων, η πρόταση ΕΥΕΔ-Κομισιόν υπενθυμίζει ότι εκκρεμεί ενώπιον του Συμβουλίου και της Ευρωβουλής, η εισήγηση της Επιτροπής για μείωση της προενταξιακής βοήθειας προς την Τουρκία κατά 145,8 εκατομμυρίων ευρώ, για το έτος 2020 (λόγω κατάλυσης κράτους δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία). Καθίσταται σαφές ότι διά της εν λόγω υπόμνησης, η εισήγηση για πάγωμα των 145,8 εκατομμυρίων ευρώ «επικαιροποιείται» και συνεπώς επανέρχεται, υπό το φως και των έκνομων τουρκικών δραστηριοτήτων.
- Παράλληλα, ΕΥΕΔ και Κομισιόν «καλούν» την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων «να εξετάσει τις υφιστάμενες ενέργειες δανειοδότησης προς την Τουρκία».
- Προτείνεται επίσης «αναστολή της Αεροπορικής Συμφωνίας Ε.Ε.-Τουρκίας», κάτι που εκτιμάται ότι θα προκαλέσει σημαντικό οικονομικό κόστος στην Άγκυρα.
Από τη λίστα «επιλογών» ΕΥΕΔ και Κομισιόν απουσίαζε αρχικά οποιαδήποτε πρόταση για στοχευμένα μέτρα, δηλαδή για κυρώσεις. Το κείμενο αρκείτο να αναφέρει ότι σε σχέση με τα στοχευμένα μέτρα, «η Κομισιόν είναι έτοιμη να παρουσιάσει επιλογές σε κάποιο χρονικό σημείο που το Συμβούλιο θεωρεί κατάλληλο». Με άλλα λόγια, από την πρόταση της Κομισιόν και εξ αντανακλάσεως, προκύπτει αβίαστα ότι στην παρούσα φάση κάποια κράτη-μέλη στο Συμβούλιο (βλέπε άλλη στήλη) δεν είναι έτοιμα για να τεθεί ενώπιόν τους μια λίστα στοχευμένων μέτρων, παρά την τουρκική εισβολή στην ΑΟΖ...
Ωστόσο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Φ», μια προσθήκη της τελευταίας στιγμής, κατόπιν παρέμβασης των γραφείων της Φεντερίκα Μογκερίνι και του Χρήστου Στυλιανίδη, κρατά ζωντανές τις προσδοκίες της Λευκωσίας. Η Ύπατη Εκπρόσωπος και ο Κύπριος Επίτροπος, με την προσθήκη που υπέβαλαν δίνουν κατεύθυνση για το πλαίσιο των στοχευμένων μέτρων, «όταν το Συμβούλιο (σ.σ. δηλαδή τα κράτη-μέλη) το κρίνουν απαραίτητο».
Ως αποτέλεσμα, σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι αυτά τα στοχευμένα μέτρα «θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν»:
α. Κυρώσεις κατά προσώπων.
β. Κυρώσεις κατά οντοτήτων.
γ. Ή τομεακές κυρώσεις, που πιθανότατα στοχεύουν στην εις βάθος θαλάσσια εξερεύνηση υδρογονανθράκων και παραγωγή.
Η εν λόγω προσθήκη δημιουργεί ένα σαφές πλαίσιο για την πορεία που θα προσλάβουν οι συζητήσεις, εάν και εφόσον η Τουρκία κλιμακώσει περαιτέρω τις έκνομές της ενέργειες. Υπό αυτή την έννοια, κρατά ανοικτή την προοπτική για στοχευμένα μέτρα, σώζοντας την παρτίδα για τη Λευκωσία, η οποία ωστόσο για να την κερδίσει, θα πρέπει να εξασφαλίσει την ομόφωνη έγκριση στοχευμένων μέτρων από τα 28 κράτη-μέλη, κάτι που επί του παρόντος και με δεδομένη τη στάση της Βρετανίας και άλλων χωρών, περιλαμβανομένης και της Γερμανίας, δεν είναι εύκολη υπόθεση.
Διπλωματία και λύση Κυπριακού
Οι προτάσεις ΕΥΕΔ - Κομισιόν προς τους «28», συνολικής έκτασης δύο σελίδων, αναφέρουν επίσης ότι πιθανά μέτρα προς απάντηση των τουρκικών έκνομων δραστηριοτήτων δεν αποκλείουν τη διαρκή δραστηριότητα και τις διπλωματικές προσπάθειες από την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ε.Ε. και την Κομισιόν, Με στόχο, όπως αναφέρεται, να αποφευχθεί κλιμάκωση και τελικά να ενθαρρύνουν βιώσιμες λύσεις «σε ζητήματα στην ανατολική Μεσόγειο», σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές των καλών γειτονικών σχέσεων, ενώ λαμβάνουν υπόψη και το πλαίσιο της διαδικασίας λύσης υπό τον ΟΗΕ (!).
Στόχος ο Ιούλιος
Οι προτάσεις ΕΥΕΔ - Κομισιόν για λήψη μέτρων για τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», να συζητηθούν στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων (COREPER). Η Λευκωσία στοχεύει στην εξασφάλιση ισχυρής απόφασης για υλοποίηση μέτρων κατά της Τουρκίας, πριν το τέλος Ιουλίου. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται μέσω των Συμβουλίων Εξωτερικών Υποθέσεων στις 15 Ιουλίου και Γενικών Υποθέσεων στις 18 του τρέχοντος μηνός, όπου η Λευκωσία θα εκπροσωπηθεί από τον Υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη.
Σκληρή ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ
Την ίδια στιγμή, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έστειλε νέο σκληρό μήνυμα στην Άγκυρα, καταδικάζοντας την επιχειρούμενη από την Τουρκία παράνομη γεώτρηση εντός της αιγιαλίτιδας ζώνης της Κύπρου.
«Η παράνομη αυτή ενέργεια αψηφά προκλητικά το Διεθνές Δίκαιο, το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά και την καταδίκη της διεθνούς κοινότητας, ενώ αποτελεί μια περαιτέρω κλιμάκωση που υπονομεύει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η προκλητική συμπεριφορά της Τουρκίας σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων ενός κράτους-μέλους της ΕΕ πόρρω απέχει από τη συμπεριφορά που όφειλε να έχει ένα υποψήφιο προς ένταξη κράτος και επιβεβαιώνει την ορθότητα των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου, σχετικά με τη λήψη κατάλληλων μέτρων κατά της Τουρκίας», σημειώνει το ΥΠΕΞ και συνεχίζει:
«Εκφράζουμε την πλήρη αλληλεγγύη μας στην Κυπριακή Δημοκρατία και καλούμε, για ακόμη μία φορά, την Τουρκία να διακόψει άμεσα τις παράνομες δραστηριότητές της και να σεβαστεί την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου».
Η απάντηση της Άγκυρας
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε σήμερα ότι απορρίπτει τις δηλώσεις ελλήνων και ευρωπαίων αξιωματούχων σύμφωνα με τις οποίες οι τουρκικές εξορυκτικές δραστηριότητες για φυσικό αέριο και πετρέλαιο ανοικτά της Κύπρου είναι παράνομες, προσθέτοντας ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μπορεί να είναι αμερόληπτος μεσολαβητής στο κυπριακό πρόβλημα. Στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι το πλοίο Fatih έχει ξεκινήσει εξορυκτικές δραστηριότητες δυτικά της Κύπρου από τις αρχές του Μαΐου και ότι το πλοίο Yavuz έφθασε πρόσφατα ανατολικά της Κύπρου και θα προχωρήσει σε εξορυκτικές δραστηριότητες.
Ο Ελβετός ΥΠΕΞ ανακινεί το Κυπριακό
Παράλληλα με όλες τις παραπάνω διεργασίες ρόλο σε μια προσπάθεια επανεκκίνησης των συνομιλιών για το Κυπριακό έχει αναλάβει ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελβετίας που επισκέφτηκε τη Λευκωσία και σήμερα βρέθηκε στην Αθήνα όπου και είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ο κ.Ignasio Cassis είπε μεταξύ άλλων στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας "η επίσκεψή μου στην Ελλάδα εντάσσεται σε ένα γενικότερο πλαίσιο επίσκεψής μου στην συνολική αυτή περιφέρεια, μαζί με την Κύπρο και την Ελλάδα και την Τουρκία. Επιθυμώ να κάνω μια περιοδεία στις χώρες αυτές, διότι η Ελβετία ενδιαφέρεται να προσφέρει την στήριξή της για την διαδικασία ειρήνευσης – θα έλεγα- στη νήσο της Κύπρου. Και για αυτό θα θέλαμε να έχουμε καλύτερη εικόνα για την θεώρησή σας για τα πράγματα στην περιφέρεια. Και βεβαίως, με αυτό τον τρόπο θα ήθελα να επισκεφτώ την θαυμάσια χώρα σας, την Ελλάδα, που είναι η πρώτη φορά που την επισκέπτομαι με την ιδιότητά μου του Υπουργού Εξωτερικών".