Δεδομένο πρώτο: η «έξοδος» θα γίνει. Είτε «καθαρή» είτε «επιτηρούμενη» είτε «βρώμικη», το δεδομένο αυτό δεν αλλάζει....
Ούτε οι δανειστές θέλουν κάποια άλλη εξέλιξη, θέλουν να απαλλαγούν από το ελληνικό πρόβλημα.
Δεδομένο δεύτερο: είτε με είτε χωρίς «προληπτική πιστωτική γραμμή» δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερη(οικονομική) σημασία. Αλλωστε, ακόμα και τραπεζίτες διαφωνούν μεταξύ τους για την αξία μιας τέτοιας «γραμμής» (εδώ και εδώ). Ο «κουμπαράς», που (φαίνεται ότι) σχηματίζεται, την αντικαθιστά και μπορεί να αποτελέσει μια «εγγύηση» τουλάχιστον για το πρώτο μετά την έξοδο διάστημα (εδώ).
Δεδομένο τρίτο (θετικό): το 2014, όταν θα μπορούσε η χώρα να προετοιμάσει μια «προκαταρκτική» έξοδο, υπήρχαν ανυπέρβλητα εμπόδια. Οι Ευρωπαίοι ήταν δύσπιστοι απέναντι στην κυβέρνηση Σαμαρά, η αντιπολίτευση (ΣΥΡΙΖΑ) προκάλεσε πρόωρες εκλογές και όλα πήραν αναβολή. Ακολούθησε το «παρανοϊκό» πρώτο εξάμηνο του 2015 και τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Σήμερα δεν υπάρχει στον ορίζοντα τέτοιο εμπόδιο. Η ημερομηνία της εξόδου είναι καθορισμένη, πολιτικό εμπόδιο δεν υπάρχει. Ο,τι κι αν γίνει μετά, οι δανειστές γνωρίζουν ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πορείας. Ακόμα κι αν γίνουν πρόωρες εκλογές, η πιθανότερη νικήτρια, η ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη, δεν εμπνέει ανησυχία στους Ευρωπαίους, όπως ενέπνεε ο ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα το 2015.
Δεδομένο τέταρτο (αρνητικό): Παρόλα αυτά, η έξοδος μπορεί να περιπλακεί, επειδή μοιραία θα συνδεθεί-συνδέεται ήδη- με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Μάλιστα, αν οι εκλογές γίνουν αμέσως μετά, το φθινόπωρο του τρέχοντος έτους, η σύνδεση αυτή θα είναι αμεσότατη και πιθανότατα αρνητική, επειδή και οι δύο πλευρές θα την εντάξουν στους εκλογικούς συνδυασμούς τους. Η αντιπολίτευση αμφισβητεί ήδη ότι ή έξοδος (θα) είναι «καθαρή» και επικαλείται τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η κυβέρνηση για τα επόμενα χρόνια. Η κυβέρνηση, για να αποκρούσει αυτήν την επιχειρηματολογία, είναι πιθανό να καταφύγει σε «συμβολικές» κινήσεις ή και μέτρα προεκλογικού χαρακτήρα, που μπορεί να επισωρεύσουν πρόσθετες δυσκολίες για μετά τις εκλογές. Και οι δύο λογικές είναι λανθασμένες. Η αντιπολίτευση δεν έχει κανένα λόγο να προγκάει την κυβέρνηση σ’ αυτό το θέμα, σπρώχνοντάς την σε αποφάσεις και μέτρα που θα επιδεινώσουν την μετά την έξοδο περίοδο. Διότι απλούστατα αυτήν την περίοδο είναι πιθανό να διαχειριστεί εκείνη(η αντιπολίτευση) ως κυβέρνηση.
Γι’ αυτό θα ήταν καλύτερα η «έξοδος» του Αυγούστου να αποσυνδεθεί από τέτοιες εξελίξεις, τουλάχιστον στο αμέσως επόμενο διάστημα. Δεν πρέπει να επαναληφθεί αυτό που έγινε το 2014. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει να γίνουν εκλογές το προσεχές φθινόπωρο. Βεβαίως, αυτό δεν συμφέρει την κυβέρνηση, η οποία τώρα μπορεί να εκμεταλλευθεί καλύτερα προπαγανδιστικά το «εμείς σας βγάλαμε από τα Μνημόνια». Δεν πειράζει, συμφέρει τη χώρα.
Η μετά τον Αύγουστο περίοδος πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ομαλή πολιτικά και οικονομικά, ώστε η έξοδος να μη στραβώσει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διασφαλιστεί πως το επιτόκιο δανεισμού της χώρας από τις περιβόητες αγορές πρέπει να είναι ανεκτό, δηλαδή να καταφέρει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κύπρου και, ακόμα καλύτερα, της Πορτογαλίας. Η οποία, με συνετή μεταμνημονιακή πορεία και κυβέρνηση αριστερών κομμάτων, κατάφερε να φτάσει και στα πρώτα δείγματα πραγματικής επιτυχίας με αντίκρυσμα στους πολίτες, όπως είναι η μικρή μεν αλλά σταθερή αύξηση ανά έτος του κατώτατου μισθού. Βεβαίως, το πορτογαλικό επίτευγμα συνδέεται και με την αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, κάτι που πρέπει να τεθεί ως βασικός στόχος και στην Ελλάδα, για να μην οδηγηθούμε σε φούσκα που θα σκάσει γρήγορα
Αν συμβεί αυτό και στην Ελλάδα, δηλαδή αν η πορεία είναι ομαλή όπως στην Πορτογαλία, η οκταετής παραμονή στο τούνελ θα έχει αποφέρει κάτι. Διαφορετικά, θα διαψευσθεί ο αισιόδοξος στίχος του τραγουδιού «βγαίνουμε μέσα απ’ το τούνελ, βγαίνουμε έξω στο φως».
Θα βγούμε μεν από το τούνελ, αλλά φως δεν θα δούμε. Πισωγύρισμα το λένε και (θα) είναι οδυνηρότερο.