Το άλλο θέμα που κυριαρχεί σήμερα στο διαδίκτυο, αφορά την κατ' ουσίαν αποπομπή του μέχρι προ ολίγων ωρών προϊσταμένου της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (ΔΗΕ), Μανώλη Σφακιανάκη [δείτε σχετικά].
Ορισμένοι μάλιστα το πάνε παραπέρα, λέγοντας πως αυτή η αποπομπή, έχει ως στόχο τον έλεγχο και φίμωση του διαδικτύου (του ελληνόφωνου στην προκειμένη). Αδυνατώ να καταλάβω αυτόν τον συνειρμό. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με πληροφορίες που μας έρχονται κατά την στιγμή της σύνταξης του παρόντος (ώρα 14:45), ακυρώθηκε η απόφαση για την απομάκρυνσή του.
Δεν γνωρίζουμε και ούτε μας ενδιαφέρουν προφανώς τα πολιτικά παιχνίδια εξουσίας των γαλονάδων, των γραβατών και των ταγιέρ. Άλλωστε τα πρόσωπα δεν έχουν την παραμικρή σημασία στον εξουσιαστικό μηχανισμό, αφού αυτά έρχονται και παρέρχονται, μα η δράση και η καταστολή παραμένει η ίδια.
Βασικά, πέραν του προλόγου, λόγω της επικαιρότητας και της ειδησεογραφίας, δεν έχουμε να πούμε κάτι περισσότερο για αυτά τα θέματα. Το θέμα μας αφορά το λεγόμενο "Μητρώο On Line Μέσων", το οποίο βρίσκεται υπό εξέλιξη την στιγμή αυτή. Ο λόγος είναι απλός και ήδη τον αναφέραμε. Οι διατάξεις, οι νομοθεσίες και οι αποφάσεις παραμένουν, όσα πρόσωπα και αν αλλάξουν.
Δεν γνωρίζουμε γιατί το συστημικό διαδίκτυο ασχολήθηκε τώρα με το θέμα αυτό (του "Μητρώου"), καθώς πρόκειται για κάτι που έχει δρομολογηθεί αρκετό διάστημα πριν και σαν osarena το είχαμε αναλύσει τον Ιούλη του 2015, όταν και είχαμε αρκετές πληροφορίες περί αυτού [δείτε σχετικά: Κυβέρνηση: Ας αφήσουμε τους καναλάρχες και ας πηδήξουμε το Διαδίκτυο].
Ευρισκόμενοι λοιπόν, ελάχιστο διάστημα, πριν την αλλαγή στο τηλεοπτικό τοπίο της χώρας, όσον αφορά την αναδιάρθρωση των τηλεοπτικών καναλιών, τα οποία στο σύνολό τους κατέχουν δημόσιες συχνότητες οι οποίες και ανήκουν στην κοινωνία, το θέμα επανέρχεται και το μόνο βέβαιο είναι πως θα αλλάξει αρκετά πράγματα, τόσο τηλεοπτικά, όσο και δικτυακά.
Και επειδή, η εξουσία έχει φροντίσει να δίνει αθώους και μη σαφείς τίτλους στα όσα περνάει, να πούμε πως όλο αυτό βρίσκεται στο πλαισιο του νομοσχεδίου περί "Εθνικής Επικοινωνιακής Πολιτικής, Οργάνωσης της Επικοινωνιακής Διπλωματίας και Σύστασης Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας και Μητρώου Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης".
Ειδικότερα το νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, πως θα δημιουργηθεί Μητρώο Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης, στο οποίο θα καταχωρίζονται σε ειδικές μερίδες τα στοιχεία των Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης και θα υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.
Τα on line μέσα που θα ενταχθούν στο Μητρώο θα έχουν νόμιμο δικαίωμα για την απορρόφηση κρατικής διαφήμισης με κανόνες και διαφάνεια, όμως το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι η δυνατότητα χρήσης ειδικού software, που λειτουργεί ως παρατηρητήριο και "κόφτης" λογοκλοπής από τα εγγεγραμμένα μέλη.
Όπως "χαριτωμένα", λέγεται, πρόκειται για μια πρώτη προσπάθεια ρύθμισης της αγοράς του διαδικτύου, η οποία ουσιαστικά "ανακουφίζει" παραδοσιακούς αλλά και πραγματικούς παίκτες της αγοράς.
Ας σταθούμε εδώ λοιπόν επειδή η λέξη "αγορά" είναι κλειδί, όπως επίσης κλειδί είναι η διαφήμιση με κρατικό χρήμα. Και νομίζω, είναι κατανοητό πως όταν λέμε "κρατικό χρήμα", εννοούμε χρήματα από την φορολόγηση του πληθυσμού. Η δε ίδρυση του Μητρώου έχει ήδη νομοθετηθεί από τη βουλή των ελλήνων (άρθρα 52 – 54, ν. 4339/2015).
Σύμφωνα με τον νυν γενικό γραμματέα Ενημέρωσης, Λευτέρη Κρέτσο, αναμένεται να παρουσιαστεί το πλήρες ανάπτυγμα των υπηρεσιών που θα παρέχει το Μητρώο On Line Media, το οποίο και θα λειτουργήσει σε εθελοντική βάση και αναμένεται ότι θα οδηγήσει στην πολυπόθητη καταστατική αυτορρύθμιση, στην οποία ευελπιστούσε επί σειρά ετών η αγορά. Για πρώτη φορά αποκλείονται blog και προσωπικές ιστοσελίδες, καθώς οι επιχειρήσεις που διαχειρίζονται τους ιστοτόπους θα πρέπει υποχρεωτικά να έχουν ΑΦΜ. Όπως το εξηγεί ο ίδιος:
Θέλουμε όσοι δραστηριοποιούνται στο χώρο να εισάγουν περισσότερα ποιοτικά στοιχεία λειτουργίας. Αυτά δεν μπορούν να προκύψουν όταν έχουμε εργασιακές γαλέρες, όταν ξεπλένουμε χρήματα στις ιστοσελίδες, όταν απειλούμε ανθρώπους, επιχειρηματίες και πολιτικούς με τη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Θέλουμε να χαρτογραφήσουμε το χώρο και δίνουμε κίνητρα - το βασικό είναι ότι θα έχουν μερίδιο στην κρατική διαφήμιση.
Δεν παρεμβαίνουμε στο περιεχόμενο, όμως σχεδιάζουμε το μητρώο να παρέχει και αρκετά χρηστικά εργαλεία, όπως ένα πολύ αποτελεσματικό software για τη λογοκλοπή.
Το αρχικό λοιπόν πρόσχημα αφορά την λογοκλοπή, ή πιο απλά, το copy-paste. Όπως διευκρινίζει ο Κρέτσος:
Στόχος μας είναι να ρυθμίσουμε αποτελεσματικά και με δημοκρατικό τρόπο τον ιντερνετικό χώρο, διότι και εκεί ενδεχομένως υπάρχουν μεγάλα διαφυγόντα κέρδη από τη διαφημιστική δαπάνη.
Το ιντερνετικό τοπίο, όπως και -ως ένα βαθμό- ο χώρος της διαφήμισης λειτουργούν με όρους αδιαφάνειας και αναρχίας, που ευνοούν συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων και δεν διασφαλίζουν το γενικό κοινωνικό συμφέρον. Στην παρούσα φάση αναλύουμε τα δεδομένα της αγοράς, τις θέσεις των εμπλεκόμενων θεσμικών φορέων και προσπαθούμε να μελετήσουμε τη διεθνή εμπειρία.
Όπως φυσικά ήταν αναμενόμενο, η Ένωση Εκδοτών Διαδικτύου (ΕΝΕΔ), όχι μόνο χάρηκε, μα:
δηλώνει πρόθυμη να συμμετάσχει σε ένα δημόσιο διάλογο για τη δημιουργία ενός επίσημου ηλεκτρονικού μητρώου, καθώς επίσης και για τη δημιουργία κανόνων που θα αφορούν τη λειτουργία των διαδικτυακών ΜΜΕ, υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνουν στη βάση των αρχών της ελευθεροτυπίας και της δημοσιογραφικής ηθικής.
Αυτά τα περί "ελευθεροτυπίας και δημοσιογραφικής ηθικής" τα αφήνουμε στην άκρη, επειδή ο καθένας τα ερμηνεύει όπως νομίζει. Αν κάποιος πιστεύει πως τα συστημικά μέσα διαθέτουν κάτι από αυτά, μάλλον ζει σε κάποιο άλλο παράλληλο σύμπαν.
Εμείς, θα προσπαθήσουμε να δούμε αυτό το θέμα, σαν να είμαστε ένα συστημικό μέσο που υποτίθεται πως μας ευνοεί αυτή η ρύθμιση (δεν είμαστε βέβαια, καθώς ούτε εταιρεία έχουμε, ούτε θεωρούμε το σύστημα φίλιο).
Είναι προφανές πως, η κυβέρνηση, έχει κατ' αρχάς σκοπό να ομαδοποιήσει, να ελέγξει και να κατευθύνει την διαφήμιση που θα κατευθύνεται προς τα ηλεκτρονικά Μέσα. Σύμφωνα με αυτήν την ρύθμιση, η κυβέρνηση προσανατολίζεται, στην θέσπιση ενός συγκεντρωτικού συστήματος κατανομής της διαφημιστικής δαπάνης. Αυτό γιατί για να συμμετάσχει κάποιος σε αυτήν την πλατφόρμα, τίθενται κάποιες προϋποθέσεις, όπως το να απασχολείται στα sites συγκεκριμένος αριθμός δημοσιογράφων.
Αυτόματα δηλαδή, κάποιο site με τεχνολογική ενημέρωση ή με συνταγές μαγειρικής ή άλλης θεματολογίας, ακόμα και αν είναι πετυχημένο και δημοφιλές, από την στιγμή που δεν απασχολεί δημοσιογράφους, δεν θα μπορεί να συμμετάσχει - ισότιμα τουλάχιστον - στην κρατική διαφήμιση, αφού δεν θα κρίνεται ως επαρκές για το "Μητρώο".
Η λέξη "διαφάνεια" επικρατεί τόσο στις δηλώσεις του Κρέτσου, όσο και στις σχετικές δηλώσεις της Γεροβασίλη, της κυβερνητικής εκπρόσωπου.
Παράξενο, καθώς την ίδια ακριβώς στιγμή στο παρασκήνιο, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, έδωσε μια ομολογουμένως ύποπτη παράταση στην εφαρμογή του νόμου της κυβέρνησης Σαμαρά ( η οποία, μην ξεχνάμε, πως ιστορικά έχει καταγραφεί ως μια από τις πιο ακροδεξιές και αντιλαϊκές), που καταργούσε τη διαμεσολάβηση των media shops μεταξύ διαφημιζομένου και ΜΜΕ και που έβαζε οριστικό τέλος στις περίφημες "επιστροφές".
Πιο απλά λοιπόν, οι ιστοσελίδες, στο εξής θα διαχωρίζονται σε δυο κατηγορίες: στις "αδειοδοτημένες", δηλαδή σε εκείνες που - υπό προϋποθέσεις ελέγχου του ιδιοκτησιακού τους καθεστώτος, του προσωπικού τους και του περιεχομένου τους - θα μπορούν, μετέχοντας στην πλατφόρμα της, να διαπιστεύουν δημοσιογράφους, να έχουν διαφημιστικά έσοδα και να αναπτύσσονται, και στις "μη αδειοδοτημένες", δηλαδή σε εκείνες που δεν θα πληρούν τις κυβερνητικές προϋποθέσεις.
Πρακτικά όμως, η ρύθμιση αυτή δεν αποβλέπει στην τακτοποίηση της αγοράς (sic), μα στον έλεγχο της πληροφορίας, μέσω κρατικού ελέγχου.
Και αυτά όλα γίνονται από ανθρώπους που δεν έχουν την παραμικρή ιδέα από το διαδίκτυο, την "φύση" του και τον τρόπο λειτουργίας του. Και που συν τα άλλα, αφήνει ανοιχτά τα πάντα για μελλοντικές τροποποιήσεις, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε απόλυτη καταστολή, φίμωση και έλεγχο του λόγου και της ελευθερίας έκφρασης. Η δικαιολογία του ελέγχου των κερδών από διαφημίσεις και των εργασιακών σχέσεων, δεν είναι παρά απλά το πρόσχημα - που σαφώς εξυπηρετεί άλλους σκοπούς - και σαν στόχο έχει τον έλεγχο και την καταστολή. Άλλωστε, η κάθε κυβέρνηση που θέλει να έχει έσοδα από φορολογία στο διαδίκτυο, μπορεί να πιάσει τις εταιρείες του χώρου αυτού και να προβεί σε ειδικές συμφωνίες και ρυθμίσεις μαζί τους. Τα δε παραμύθια, περί διαφάνειας στο εργασιακό περιβάλλον, ακούγονται γελοία, όταν υπάρχει ένας φορέας που ονομάζεται "Επιθεώρηση Εργασίας", ο οποίος νοσεί, τόσο οργανωτικά, όσο και από ελλείψεις προσωπικού.
Η απαγόρευση εισόδου των ανθρώπων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, σε όσες ιστοσελίδες δεν πληρούν τα δικά τους κριτήρια, είναι ούτως ή άλλως καταδικασμένη να αποτύχει. Και αν δεν έχει γίνει αντιληπτό, δεν μιλάμε μόνο για περιορισμό στην πρόσβαση της πληροφορίας, μα και για λογοκρισία. Όλα αυτά υπάρχουν στο εν' λόγω νομοσχέδιο και απορούμε που οι περισσότεροι αδυνατούν να τα διακρίνουν.
Tα δε πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης που εναντιώνονται σε αυτό, στην ουσία δεν έχουν την παραμικρή διαφωνία στην εφαρμογή τους. Απλά, το ζητούμενό τους είναι να μην υπάρχει κρατικός έλεγχος, μα ιδιωτικός, μέσω μιας "ανεξάρτητης αρχής" (κάτι σαν την ΑΕΠΙ), η οποία συν τα άλλα, θα επιχορηγείται και με δημόσιο χρήμα.
Σε κάθε περίπτωση και οι μεν και οι δε, θέλουν να υπάρχει κάποιος ο οποίος θα ορίζει το τι είναι ψέμα και τι αλήθεια, σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια και απολαμβάνοντας φυσικά κρατικό (δημόσιο) χρήμα.
Όσον αφορά το λογισμικό που θα τρέχει μέσα σε αυτές τις ιστοσελίδες, μας αφήνει αδιάφορους ως προς το τι θα ενσωματώνει το κάθε συστημικό βόθρο-site εντός του, μα δημιουργεί αρκετά ακόμα ερωτήματα:
Τι είδους λογισμικό θα είναι αυτό; Τι θα καταγράφει από τις κινήσεις των χρηστών;
Πού είναι ο κώδικάς του;
Ποιος το δημιούργησε;
Πόσο στοίχισε;
Το θέμα λοιπόν, είναι παραπάνω από κραυγαλέο για το τι πρόκειται και για το πού θα οδηγήσει όλο αυτό. Εκείνο που δεν έχουν καταλάβει άπαντες είναι πως, στο διαδίκτυο, η δύναμη είναι οι χρήστες του, οι οποίοι μπορούν να ανατρέψουν όλα αυτά.