Tα ερωτήματα που ανακύπτουν απο την εύρεση του νεκρού (ή μήπως κάποιου νεκρού αλλά οχι ΤΟΥ νεκρού) είναι πολλά. Ακόμα δεν είναι γνωστό αν είναι άνδρας ή γυναίκα, εάν πρόκειται περί βασιλιά,βασίλισσας, ή Μακεδόνα στρατηγού, αλλά ούτε είναι σίγουρο εάν η σορός ανήκει στον πραγματικό ένοικο του λόφου Καστά, ή σε κάποιον παραπλανητικό νεκρό που σαν αποστολή του μπορεί να είχε την προστασία της σημαντικής προσωπικότητας για την οποία χτίστηκε το μνημείο.Το μέγεθος του μνημείου καθιστά απαγορευτικό να μην αναπαύεται μέσα του κάποιος πολύ σπουδαίος. Μόνο τους τόνους μαρμάρου να αναλογιστούμε που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του, το κόστος ανεβάινει σε δυσθεώρητα ύψη για τα τότε κρατικά μακεδονικά ταμεία.
Ακολουθεί μια καταπληκτική ανάλυση από το empedotimos.blogspot.gr, όπου ουδείς γνωρίζει ποιος είναι ο Εμπεδότιμος, αλλά οι κοφτερές του αναλύσεις έπεσαν μέσα πολύ πριν τις όποιες ανακοινώσεις του ΥΠΠΟ. Κατά τον Εμπεδότιμο είαι πολύ πιθανό ο νεκρός να έιναι...παραπλανητικός, καθώς κιβωτιόσχημος τάφος από ευτελή υλικά πορώλιθων και έλλειψη κτερισμάτων εντός μιας εξαιρετικά ακριβής κατασκευής, το κόστος της οποίας είναι προφανώς απίθανο να είχε αναληφθεί από ιδιώτη, δείχνει κάτι τέτοιο.
Αρχαιολόγοι δεν είμαστε ωστόσο η ανασκαφή περισσότερες απορίες δημιούργησε παρά έλυσε. Διαβάστε το άρθρο.
Και τελικά σήμερα, 12/11/2014, το ΥΠΠΟ με μια ανακοίνωση του θεωρητικά βάζει τέλος στο μυστήριο που κάλυπτε την ανασκαφή του Τάφου της Αμφίπολης μιας και μας ανεκοίνωσε ότι ανευρέθη ο νεκρός.
Συγκεκριμένα το ΥΠΠΟ στην ανακοίνωση του αναφέρει :
«1. Συνεχίστηκαν οι εργασίες από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών, στον λόφο Καστά και συγκεκριμένα στον τρίτο θάλαμο. Σε βάθος 1,60μ. από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου, αποκαλύφθηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος, κατασκευασμένος από πωρόλιθους (Σκίτσο, φωτο 1, 2).
2. Οι εξωτερικές διαστάσεις του τάφου είναι μήκους 3,23μ., πλάτους 1,56μ. και σωζόμενου ύψους 1 μ. Ωστόσο, βρέθηκαν, κατά την ανασκαφή, ορθοστάτες από την ανωδομή του τάφου, που μας επιτρέπουν να θεωρήσουμε ότι το ύψος του έφτανε τουλάχιστον στο 1,80μ.
3. Εντός του τάφου δημιουργήθηκε μια επιμήκης βάθυνση πλάτους 0,54μ.και μήκους 2,35μ. (φωτό 3). Πρόκειται για τη θέση στην οποία τοποθετήθηκε ξύλινο φέρετρο. Βρέθηκαν, διάσπαρτα, σιδερένια και χάλκινα καρφιά, καθώς και οστέινα και γυάλινα διακοσμητικά στοιχεία του φερέτρου (φωτο 4). Επισημαίνεται ότι το συνολικό ύψος του τρίτου θαλάμου από την κορυφή της θόλου έως τον πυθμένα του τάφου είναι 8,90μ.»
Θεωρητικά λοιπόν εδώ τελειώνει το ταξίδι που ξεκινήσαμε από τον Αύγουστο για την λύση του «μυστηρίου», τα ερωτηματικά όμως δεν τελειώνουν, αντίθετα δημιουργούνται άλλα και μάλιστα πολύ πιο «βασανιστικά».
Το πιο σημαντικό : Δεν γνωρίζουμε ποιός είναι ο νεκρός.
Ο κυρίως τάφος όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση είναι κιβωτιόσχημος, όπως φαίνεται και στην παραπάνω φωτογραφία.
Όμως πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι ο τάφος φτιάχνεται από μέσα προς τα έξω, άρα ο τάφος τον οποίο βρήκαμε ήταν έτσι όπως προορίζετο για τον αρχικό νεκρό, δεν αποτελεί κάποια πρόχειρη επιλογή για να καλυφθούν κάποιες ανάγκες.
Όποτε όμως και αν χρησιμοποιήθηκε ο τάφος, ο κυρίως τάφος δεν συνάδει με το υπόλοιπο μέρος που έχουμε δει. Ο τάφος που βρέθηκε φτιάχθηκε τέτοιος εξ υπαρχής για να υποδεχτεί τον σπουδαίο νεκρό, άσχετα από ποιόν χρησιμοποιήθηκε μετά. Είναι περίεργο κατ έμέ να είχε φτιαχθεί ένας τέτοιος τάφος για κάποιον σπουδαίο νεκρό.
Δεν μπορεί ένας τέτοιος νεκρός (όποιος και να ήταν αυτός) όπως προϊδέαζαν τα μέχρι στιγμής ευρήματα να εθαβετο χωρίς να έχει αποτεφρωθεί και μάλιστα σε ξύλινο φέρετρο/φορείο/κλίνη!
Με τόσα κυβικά μαρμάρου που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του τάφου, δεν χρησιμοποιήθηκαν 5-10 πλάκες για να φτιαχθεί ένας μεγαλοπρεπής τάφος, έστω και κιβωτιόσχημος ; Αντ’αυτού χρησιμοποιήθηκαν «φτηνοί» πωρόλιθοι ; Όλος ο χώρος Θ3 είναι πολύ φτωχός σε σύγκριση με το υπόλοιπο μνημείο. Μήπως υπήρχε λόγος που έγινε έτσι ;
Υποθέτουμε ότι δεν έχει αποτεφρωθεί διότι ήταν σε φέρετρο. Αν υπήρχε πρόθεση να υπάρξει καύση δεν θα είχαμε τέτοιον στενόμακρο τάφο, αλλά κάτι άλλο που θα υπεδέχετο την λάρνακα με τα οστά.
Άρα φαίνεται ότι εξ υπαρχής ο νεκρός θα εθάβετο χωρίς να έχει αποτεφρωθεί.
Αν η υπόθεση της ανασκαφικής ομάδας είναι σωστή, ότι πρόκειται για αφηρωποιημένο νεκρό, πράγμα που συνάδει με την εκτίμηση που είχαμε κάνει εξ αρχής από τα διάφορα ευρήματα, θα έπρεπε κατά την γνώμη μου να είχε γίνει καύση του νεκρού. Γιατί δεν έγινε ;
Εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι ο τάφος εσυλήθη. Πότε όμως έγινε η σύληση ;
Είναι προφανές ότι η σύληση θα έγινε πριν από την επιχωμάτωση. Αν όμως έγινε η επιχωμάτωση μετά την σύληση, τότε αυτοί που επιχωμάτωσαν τον τάφο γιατί δεν επιμελήθηκαν τον νεκρό και άφησαν τα οστά του κάποια μέσα στον τάφο και κάποια έξω από τον τάφο;
Γιατί δεν τακτοποίησαν το δάπεδο του Θ3, παρά τον επιχωμάτωσαν όπως τον βρήκαμε ;
Οι περιβόητοι δε τυμβωρύχοι τι έκαναν με το δεύτερο κεφάλι της Σφίγγας ; Δεν μας ενημέρωσαν αν έχει βρεθεί, το μόνο που έχει βρεθεί είναι ο λαιμός της δεύτερης Σφίγγας. Σε αυτήν όμως την περίπτωση τι έγινε ; Αφησαν το ένα κεφάλι άθικτο και έκοψαν από το άλλο τον λαιμό και πήραν το υπόλοιπο έτσι ακρωτηριασμένο ; Γιατί δεν πήραν αυτό που βρέθηκε και ήταν άθικτο ;
Επιβεβαιώνεται (εκτός και αν δεν το έχουν ανακοινώσει ότι βρέθηκε) έτσι η υπόθεση που είχε γίνει και ενισχύεται η ερμηνεία ότι της ταφής προϋπήρξε τελετουργικό, μέρος του οποίου ήταν ο «αποκεφαλισμός» των Σφιγγών. ( Η περίπτωση του λαιμού εξηγείται συμβολικά, αλλά δεν είναι της παρούσης να αναλυθεί)
Είναι προφανές ότι η επιχωμάτωση έγινε για να προστατευθεί ο νεκρός, είτε αμέσως μετά την ταφή, είτε μετά την σύληση.
Θα άφηναν όμως σε τέτοια κατάσταση τον νεκρό ; Με σπασμένη την πλάκα που κάλυπτε τον τάφο και τα μισά οστά έξω ;
Υπάρχει πιθανότητα οι τυμβωρύχοι να τον επιχωμάτωσαν ; Προφανώς όχι. Ούτε φυσικά κάποιοι που πιθανόν να ήθελαν να «σβήσουν» την μνήμη του νεκρού. Μπορούσαν πολύ πιο εύκολα και με πολύ μικρό κόστος να το κάνουν καταστρέφοντας τον τάφο, και όχι να επωμιστούν ένα αρκετά μεγάλο κόστος σε χρήμα και χρόνο για να επιχωματώσουν τον τάφο ενός που τουλάχιστον δεν συμπαθούσαν.
Μη υπάρχουσης άλλης περίπτωσης, τότε η πιθανότητα της μη σύλησης αρχίζει και υπερισχύει. Το ότι δεν βρέθηκαν κτερίσματα εκ πρώτης όψεως δείχνει ότι αντιβαίνει σε αυτήν την υπόθεση. Για να λείπει κάτι όμως θα πρέπει πρώτα να υπάρχει. Αν λοιπόν δεν υπήρχαν κτερίσματα από την αρχή, η μη εύρεση κτερισμάτων δεν είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για σύληση.
Γιατί όμως να μην υπήρχαν κτερίσματα ; Μια λογική εξήγηση που μπορεί να δοθεί είναι γιατί ο νεκρός που υπήρχε μέσα στον τάφο μπορεί να μην είναι ο σημαντικός νεκρός που οι κατασκευαστές ήθελαν να προστατεύσουν αλλά κάποιος άλλος που είχε τοποθετηθεί εκεί για παραπλάνηση.
Αν λάβουμε υπ΄όψιν το ευφυέστατο σχέδιο της σφράγισης, το σενάριο αυτό δεν φαίνεται απίθανο.
Εχω την αίσθηση λοιπόν ότι η πρώτη εντύπωση που αποκομίσαμε σήμερα θα ήταν αυτό που ήθελε ο κατασκευαστής να αποκομίσει και ο όποιος τυμβωρύχος θα κατόρθωνε να έφτανε εκεί. Να νόμιζε ότι ο νεκρός είναι αυτός, η δε έλλειψη κτερισμάτων να τον απογοήτευε ότι «ήλθε δεύτερος» και να μην συνέχιζε το ψάξιμο.
Ή μήπως έχουν βρεθεί κτερίσματα αλλά δεν έχουν ανακοινωθεί ; Η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ σιωπά για τα κτερίσματα, απλώς αναφέρεται στο μέγιστο εύρημα που είναι ο νεκρός και ίσως εντέχνως μας αποσπά την προσοχή να ανρωτηθούμε για το αν βρέθηκαν ή όχι κτερίσματα.
Παρέθεσαν ότι βρήκαν στολίδια του φερέτρου δεν αναφέρουν όμως ότι ήταν μόνο αυτά.
Απορώ, οι δημοσιογράφοι δεν ρώτησαν κάτι σχετικό;
Η όποια δε διαταραχή του Θ3 εξηγείται εύκολα ως αποτέλεσμα κάποιου σεισμού και όχι υποχρεωτικά από δράση τυμβωρύχων. Αλλωστε το σπασμένο θυρόφυλλο βάρους 1,5 τόνου, και μάλιστα πάνω από το χώμα που κάλυπτε τον τάφο,το σπασμένο δάπεδο του Θ3, ο τρόπος που έχει σπάσει η θύρα με κομμάτια της να βρίσκονται και στον Θ2 και στον Θ3 και η ύπαρξη μέρους του φηφιδωτού μέσα στο όρυγμα, εξηγούνται πολύ απλά όπως έχουμε ήδη πει σε προηγούμενες αναρτήσεις,
Ίσως λοιπόν ο πραγματικός νεκρός να βρίσκεται τελικά κάπου εκεί, θα μπορούσε να υπάρχει κρύπτη κάτω ακριβώς από το επίπεδο του κιβωτιόσχημου τάφου, όπου εκεί να αναπαύεται ο νεκρός τον οποίο οι κατασκευαστές του τάφου ήθελαν να προστατεύσουν. Δεν γνωρίζουμε αν οι ανασκαφείς έχουν φτάσει στο τελικό δάπεδο του ορύγματος ή/και αν έχουν κάνει δοκιμαστικές τομές για να δούν αν υπάρχει κάτι από κάτω.
Ακόμα και στην φαινομενικά ξεκάθαρη περίπτωση ότι ο νεκρός που ευρέθη είναι ο σπουδαίος νεκρός που αναμέναμε, το γεγονός και μόνο ότι υπήρξε ένα τέτοιο ευφυές, πολυδάπανο και χρονοβόρο σχέδιο σφράγισης για τηνπροστασία του σημαίνει ότι ο νεκρός που βρέθηκε πρέπει να είναι πάρα πολύ μεγάλης σημασίας, ποιός όμως μπορεί να είναι αυτός ;
Για ποιόν νεκρό η πολιτεία θα ξόδευε τόσα πολλά σε κόστος, εργατικό δυναμικό και χρόνο ;
Όπως λέει και η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ :
«5. Το ταφικό συγκρότημα στον λόφο Καστά είναι ένα δημόσιο έργο, που για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα μαρμάρου, που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί στη Μακεδονία. Να σας θυμίσω τα στοιχεία της μοναδικότητας του: Τύμβος ύψους 33μ, και επ᾽ αυτού το βάθρο με το υπερμέγεθες λιοντάρι, συνολικού ύψους 15,84. Οι σφίγγες, οι καρυάτιδες και το υπέροχο ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης, αλλά και τα μαρμάρινα ζωγραφισμένα επιστύλια, τα οποία, αυτή τη στιγμή, συντηρούνται στο εργαστήριο του Μουσείου Αμφίπολης. Επισημαίνεται το πρωτοφανές ύψος του συνόλου της κατασκευής.
6. Επομένως, αυτό το μνημείο αποτελεί μοναδική και πρωτότυπη σύνθεση ποικίλων χαρακτηριστικών. Είναι μια εξαιρετικά ακριβή κατασκευή, το κόστος της οποίας είναι προφανώς απίθανο να είχε αναληφθεί από ιδιώτη.
7. Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος».
Συνάδει λοιπόν με την υπόθεση μας ότι πρόκειται για έργο της πολιτείας (και όχι κάποιου πλούσιου ιδιώτη), με σκοπό την ταφή ενός αποθεωμένου/αφηρωισμένου νεκρού.
Συμπερασματικά λοιπόν καταλήγουμε στις εξής περιπτώσεις :
1) Ο νεκρός ο οποίος βρέθηκε είναι και ο πραγματικός «ένοικος» του τάφου, εθεωρείτο αποθεωμένος/αφηρωισμένος και ο τάφος του έγινε με κρατικούς πόρους, φαίνεται δε ότι ετάφη χωρίς να αποτεφρωθεί.
Ο λιτός και φτωχικός θάλαμος Θ3 ίσως να έχει συληθεί, ίσως όμως και εσκεμμένως να έμεινε κενός (πράγμα που θεωρώ πολύ πιθανόν) για παραπλάνηση των υποψήφιων τυμβωρύχων, άλλωστε έχουν υπάρξει παρόμοια παραδείγματα Μακεδονικών τάφων (βλέπε : ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΓΕΙΟΙ ΤΑΦΟΙ)
Για την κατάσταση του νεκρού πριν την ταφή, οι αναλύσεις μπορούν να δείξουν ηλικία, φύλο, τραύματα ακόμα και να ανιχνεύσουν σημεία μουμιοποίησης, όπως ανέφερε κ κα Παλιαδέλη στο δελτίο ειδήσεων της Ν1 στις 18:00.
(βλέπε : https://www.youtube.com/watch?v=0FYR-JfyRgo).
Με άλλα λόγια δεν απέκλεισε καμία περίπτωση.
Το ιδιοφυές σχέδιο σφράγισης αποδεικνύει ότι αποτελεί πολύ σημαντική προσωπικότητα.Με βάση τα χαρακτηριστικά αυτά, μέχρι να γίνει η ταυτοποίηση, τα πάντα είναι ανοιχτά, δεν μπορεί να αποκλεισθεί κανείς από τους μέχρι τώρα υποψηφίους.
2 ) Ο νεκρός ο οποίος βρέθηκε και η έλλειψη κτερισμάτων αποτελεί μέρος του σχεδίου σφράγισης και προστασίας του νεκρού για να παραπλανήσει τους επίδοξους τυμβωρύχους. Ο πραγματικός νεκρός βρίσκεται θαμμένος κάπου εκεί κοντά, ίσως ακόμα κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται ο κιβωτιόσχημος τάφος.
Μας θυμίζει την παραπλανητική πράξη του Πτολεμαίου να αφήσει την άμαξα με μια άλλη μούμια ως μούμια του Αλεξάνδρου για να παραπλανήσει τον Περδίκκα Και σε αυτήν την περίπτωση οι αναλύσεις θα μας δώσουν εικόνα.
Αυτή η περίπτωση εξηγεί ίσως και γιατί ένας αφηρωισμένος νεκρός δεν αποτεφρώθηκε, παρότι θα το αναμέναμε μιας και ήταν Μακεδονική συνήθεια να καίονται οι νεκροί.
Εκτιμώ ότι και στις δύο περιπτώσεις οι αναλύσεις θα δείξουν ότι ο νεκρός τοποθετείται χρονικά την εποχή της κατασκευής του τάφου και όχι αργότερα, αποκλείοντας έτσι την περίπτωση να ετάφη αργότερα άλλος αν ο τάφος είχε μείνει αχρησιμοποίητος αντί για αυτόν που προορίζετο ο τάφος.
Είμαι πεπεισμένος ότι υπάρχουν και άλλα ευρήματα που δεν έχουν ανακοινωθεί, που σε συνδυασμό με τις αναλύσεις DNA κλπ θα ταυτοποιήσουν χωρίς καμία αμφιβολία τον νεκρό.
Ίσως και να βρέθηκαν κτερίσματα και απλώς να μην τα ανακοίνωσαν. Δεν υπάρχει ρητή αναφορά από το ΥΠΠΟ ότι δεν βρέθηκε τίποτε άλλο, απλώς ανακοίνωσαν το σημαντικότερο εύρημα, άρα δεν πρέπει να αποκλείουμε την περίπτωση να έχουν βρεθεί κτερίσματα. Για ευνόητους λόγους δεν τα ανακοινώνουν πριν να έχουν τα αποτελέσματα των αναλύσεων.
Αυτό όμως που μου φαίνεται περίεργο είναι γιατί δεν ανακοινώθηκε αν ο νεκρός είναι άνδρας ή γυναίκα, πράγμα που θα μπορούσε πολύ εύκολα να γίνει από κάποιον ιατροδικαστή, όπως έχουμε δει να γίνεται αρκετές φορές που ανευρίσκονται σκελετοί.
Ας αναμένουμε τις νεώτερες ανακοινώσεις, που όπως ελέχθη θα γίνουν στις 29/11 από την κα Περιστέρη..... Ισως να έχουμε εκπλήξεις....