Σύμφωνα με πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα του Guardian υπάρχουν σήμερα συνολικά 11 εκατομμύρια άδεια σπίτια σε όλη την Γηραιά ήπειρο και τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι που έχουν καταγραφεί επισήμως ως άστεγοι. «Είναι απίστευτο. Είναι ένας μαζικός αριθμός» αναφέρει στην εφημερίδα ο Ντέιβιντ Άιρλαντ -επικεφαλής της φιλανθρωπικής οργάνωσης Empty Homes που αγωνίζεται για να καταστούν διαθέσιμα τα άδεια σπίτια των βρετανικών πόλεων σε άστεγα άτομα.Όσον αφορά την Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία που κατάφερε να συγκεντρώσει η βρετανική εφημερίδα, τα κλειστά σπίτια φτάνουν τις τετρακόσιες χιλιάδες. Αριθμός πολλαπλάσιος των νέων αστέγων που δημιούργησε η οικονομική κρίση των τελευταίων χρόνων.
Στις αρχές Φεβρουαρίου, η διοίκηση του Πολυτεχνείου Κρήτης αποφάσισε να διώξει από εγκαταλελειμμένο κτίριο του ιδρύματος στην Παλιά Πόλη των Χανίων έναν άστεγο ο οποίος είχε βρει κατάλυμα σε αυτό το τελευταίο μήνα. Το κτήριο βρισκόταν σε άθλια κατάσταση λόγω χρόνιας εγκατάλειψης και η παρουσία του ανθρώπου σε αυτό είχε αρχίσει να του ξαναδίνει ζωή. Ο 35χρονος Πάνος, που εργαζόταν στην Αθήνα, αλλά έμεινε άνεργος, ζει τα τελευταία χρόνια στα Χανιά. Οι αγροτικές εργασίες που έκανε δεν του απέφεραν κάποιο εισόδημα και από τις 31 Ιανουαρίου βρήκε καταφύγιο στο εγκαταλελειμμένο κτίριο. Ο Πάνος αφού καθάρισε το χώρο ώστε να μπορεί να μείνει μετά από λίγες ημέρες ενημερώθηκε από υπαλλήλους του Πολυτεχνείου και αστυνομικούς ότι θα πρέπει να αποχωρήσει. Ζήτησε προθεσμία λίγων εβδομάδων ώστε να ζεστάνει ο καιρός όπως είπε αλλά το Πολυτεχνείο Κρήτης του είπε όχι και με πρόφαση κάποιες μελέτες που έπρεπε να γίνουν στο κτίριο, αποφάσισε να το εκκενώσει και με τη βοήθεια της αστυνομίας να το σφραγίσει.
«Κάτοικοι της περιοχής αντέδρασαν στην έξωση του 35χρονου και μπροστά στο κτίριο συγκεντρώθηκαν αρκετοί άνθρωποι. Στην περιοχή έσπευσε ισχυρή αστυνομική δύναμη και άνδρες της Ασφάλειας. Τελικά ο 35χρονος μάζεψε τα υπάρχοντά του και αποχώρησε από το κτίριο, που στη συνέχεια κλείστηκε με σιδερόβεργες από εργολαβικό συνεργείο» έγραψαν την επόμενη ημέρα της έξωσης τα τοπικά ΜΜΕ κάνοντας ειδική αναφορά στο κύμα αλληλεγγύης εκ μέρους της τοπικής κοινωνίας.
Στη Μεγάλη Βρετανία, εκεί όπου βρίσκεται και η έδρα της Empty Homes, το 2013 η οργάνωση με τις δράσεις της κατάφερε να «ανοίξει» 365 κλειστά σπίτια και να τα παραδώσει σε αστέγους κάνοντας πράξη το σύνθημα «ένα σπίτι την ημέρα για τους αστέγους». Όλα αυτά σε μία χώρα με ένα εκατομμύριο άδεια σπίτια και δυο εκατομμύρια πολίτες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα στέγασης. Στην Ελλάδα αν και στις αρχές της δεκαετίας του '90 το φαινόμενο των αστέγων θεωρούταν «εισαγόμενο», λόγω της μεγάλης εισροής μεταναστών και αιτούντων άσυλο κυρίως από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, σύντομα έγινε αντιληπτό πως στους άστεγους έχουν προστεθεί και κοινωνικο-οικονομικά ευπαθείς ομάδες του γηγενή πληθυσμού. Στις μέρες μας, ιδιαίτερα μετά το 2008, οι άστεγοι αποτελούν κομμάτι της καθημερινής ζωής καθώς σύμφωνα με εκτιμήσεις ο αριθμός των ατόμων που διαβιούν εκτός στέγης ή σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης στην Ελλάδα ανέρχεται σε 20.000, αριθμός που συνεχώς αυξάνεται.
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση αστέγων συναντάται στα μεγάλα αστικά κέντρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 20.000 αστέγους, οι 11.000 βρίσκονται στη Αθήνα. Την ίδια ώρα 400.000 κτίρια και διαμερίσματα σύμφωνα με την έρευνα του Guardian παραμένουν κλειστά στην Ελλάδα όπως κλειστή παραμένει και η «συνείδηση» των ιδιοκτητών τους απέναντι σε ένα εκρηκτικό κοινωνικό πρόβλημα. «Μπορεί να είναι δύσκολο να πείσεις έναν ιδιώτη να ανοίξει το κλειστό διαμέρισμα σε έναν άστεγο, αλλά είναι ακόμα πιο δύσκολο να πείσεις τον κρατικό ιδιοκτήτη» λέει ο Αλέκος Χ. από το κίνημα «Να μπούμε στα άδεια σπίτια» που κινούμενο στα όρια της νομιμότητας πρωτοστατεί σε δράσεις λειτουργικών καταλήψεων εγκαταλελειμμένων κτηρίων στην Αθήνα και στην επαρχία.
Οι αστυνομικές επιχειρήσεις εκκένωσης ιστορικών καταλήψεων στο κέντρο της Αθήνας, στο όνομα της πάταξης της εγκληματικότητας, έδειξαν και τις προθέσεις της κεντρικής εξουσίας στην αντιμετώπιση τέτοιων ακτιβιστικών δράσεων. «Το να δώσεις ζωή σε ένα νεκρό κτίριο θεωρείται έγκλημα στην Ελλάδα» λέει ο Αλέκος θυμίζοντάς μου πως όσα «υποσχέθηκαν πως θα κάνουν στην Βίλα Αμαλία, όταν την σφράγισαν, ήταν απλά στάχτη στα μάτια της κοινής γνώμης αφού το κτίριο έχει εγκαταλειφθεί και πάλι στην μοίρα του».
Η περίπτωση του άστεγου Πάνου στην Κρήτη απεικονίζει την αντίληψη περί ιδιοκτησίας που δεν χωρά κοινωνικές ευαισθησίες ανάμεσα στους τέσσερις τοίχους ενός κλειστού κτιρίου.