Μου έκανε, θυμάμαι, μεγάλη εντύπωση την πρώτη φορά που έκανα ρεπορτάζ στην Ουκρανία το ότι έβλεπα ανθρώπους να μιλάνε μεταξύ τους σε δύο διαφορετικές γλώσσες: ο ένας στα ουκρανικά ο άλλος στα ρώσικα. Κανονικές συζητήσεις, μακροσκελείς -όχι του τύπου “τι κάνετε – καλά ευχαριστώ”. Εύλογα θα με ρωτήσεις -καλά, κι εσύ πως το κατάλαβες; Το χρωστώ στα σερβικά μου, είναι η απάντηση....
Αυτά είναι το κλειδί για να καταλαβαίνω και να διαχωρίζω τις σλαβικές γλώσσες.
Γιατί, όμως, σου μεταφέρω αυτή μου την εμπειρία; Διότι, εξηγεί, σ’ ένα μεγάλο βαθμό, τα έκτροπα που συμβαίνουν τώρα εκεί.
Η Ουκρανία είναι μια χώρα μοιρασμένη στη μέση. Δες το χάρτη με τα αποτελέσματα των Προεδρικών Εκλογών του 2010 για να το καταλάβεις καλύτερα.
Η Ουκρανία δεν είναι μία αλλά δύο
Οι μπλε περιοχές είναι εκείνες που υποστηρίζουν το φιλορώσο νυν Πρόεδρο Γιανουκόβιτς. Όσοι μένουν εδώ, δηλαδή στη νοτιο-ανατολική Ουκρανία, είναι ρωσόφωνοι, αρκετοί είναι και ρωσικής καταγωγής και στην πλειοψηφία τους φιλορώσοι. Αντίθετα, όσοι μένουν στις καφέ, κόκκινες, πορτοκαλί και κίτρινες περιοχές (στις οποίες βρίσκεται και η πρωτεύουσα Κίεβο, επίκεντρο των ταραχών) δεν θέλουν να έχουν καμία σχέση με οτιδήποτε ρωσικό. Μιλούν ουκρανικά, θέλουν τηνΟυκρανία αμιγώς ουκρανική και μέλος της Ενωμένης Ευρώπης.
Στις εκλογές του ’10 είχαν ψηφίσει υπέρ της φυλακισμένης σήμερα, πρώην πρωθυπουργού, Γιούλια Τιμοσένκο. Μάλιστα, τις περισσότερες ψήφους η Τιμοσένκο τις είχε πάρει στις καφέ και κόκκινες περιοχές, οι οποίες μέχρι το 1939 ανήκαν στην Πολωνία (Γαλικία). Το υπενθυμίζω για να διαισθανθείς το μέγεθος του αντιρωσικού αισθήματος εκεί.
Ουκρανία & ΕΣΣΔ
Η Ουκρανία είναι η μεγαλύτερη χώρα που στέκεται ανάμεσα στην ΕΕ και τη Ρωσία και τις χωρίζει Οι σοβιετικές της μνήμες, ιδιαίτερα εκείνες του πρώτου καιρού, είναι επώδυνες και βασανιστικές. Θυμήσου τα εκατομμύρια των Ουκρανών που θέρισε ο Μεγάλος Λιμός στις αρχές του 1930, αποτέλεσμα της κολεκτιβοποίησης της αγροτικής παραγωγής από το Στάλιν. Πρόσθεσε σ’ αυτό τις διώξεις και εκτελέσεις αντιφρονούντων και διανοουμένων και γενικά το ανελέητο κυνήγι οτιδήποτε εθνικά ουκρανικού. Θυμήσου, επίσης, τις μετακινήσεις πληθυσμών, εντός επικράτειας, τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης. Της γειτνίασης βοηθούσης, ουκ ολίγοι ρώσοι μετεγκαταστάθηκαν στηνΟυκρανία. Οι μπλε περιοχές που λέγαμε παραπάνω.
Οι ηγέτες της Αντιπολίτευσης στην Ουκρανία
Οι ηγετικές μορφές της αντιπολίτευσης είναι τρεις: ο πυγμάχος Βιτάλι Κλιτσκό, ο επιστήθιος φίλος της φυλακισμένης Τιμοσένκο και υπουργός παλιότερα, Αρσένι Γιάτσινιουκ και ο ακροδεξιός Όλεγκ Τιαγκνιμπόκ.
Ουκρανία & ενέργεια
Η κατάσταση ίσως να μην είχε παρεκτραπεί εάν ο Γιανουκόβιτς είχε φροντίσει περισσότερο την οικονομία, δεν είχε στραγγαλίσει τις ελευθερίες, κυρίως, όμως, εάν η Ουκρανία δεν είχε τη θέση που έχει στην παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα:
- μέσω του εδάφους της φτάνει το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη
- έχει τα τρίτα μεγαλύτερα στην Ευρώπη αποθέματα φυσικού αερίου από σχιστόλιθο
- είναι 5ος στην Ευρώπη και 13ος παγκοσμίως καταναλωτής φυσικού αερίου
Οι Έλληνες της Ουκρανίας
Για την ιστορία, στις νοτιο-ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας ζουν Έλληνες Ομογενείς, οι οποίοι, κατά την απογραφή του 2001 έφταναν τις 91.000. Οι περισσότεροι εξ αυτών είναι συγκεντρωμένοι στην ευρύτερη περιοχή της Αζοφικής. Εκεί, και συγκεκριμένα στη Μαριούπολη αλλά και την Οδησσό των Φιλικών είχαμε κάνει με τον οπερατέρ Γιάννη Μανούσο αυτό το ρεπορτάζ το 2003.