Μέχρι προσφάτως, την έκβαση των εκάστοτε εκλογών καθόριζαν καταρχήν η τηλεοπτική έκθεση των υποψηφίων, και δευτερευόντως οι συγκεντρώσεις όπου οι υποψήφιοι έκαναν ομιλίες σε μεγάλους αριθμούς ακροατών, ήδη θετικά διακείμενων προς αυτούς. Αυτό δεν ισχύει πια. Μέσα από την οικονομική και πολιτική κρίση που βίωσε στο πετσί του ...
Ενηλικιώθηκε διαδικτυακά.
Ο πολίτης-καταναλωτής της πολιτικής έγινε με λίγα λόγια απαιτητικός. Έχει άποψη και ερωτήματα που θέλει απαντήσεις, σχολιάζει, και συσπειρώνεται σε εικονικές ομάδες ιδίων ενδιαφερόντων ή σκεπτικού. Δηλαδή σε “δίκτυα” τόσο ενημέρωσης, όσο και ανταλλαγής απόψεων και συντονισμού δράσεων.
Πρίν λίγες βδομάδες, στο Προοδευτικό Φόρουμ, παρακολούθησα μια εξαιρετική ομιλία του Στράτου Φαναρά για την σημασία των δικτύων στις νέες πολιτικές εξελίξεις. Αυτό που έλεγε ο Φαναράς ήταν τόσο αυτονόητο που σχεδόν περνάει απαρατήρητο: η πολλαπλασιαστική ισχύς των δικτύων που σχηματίζονται εντός των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (αλλά συχνά και εκτός, όπως π.χ. ένα newsletter ή ένα blog), ξεπερνάει κάθε προηγούμενη δυνατότητα προσέλκυσης των πολιτικών ομοϊδεατών και ομάδων ενδιαφέροντος.
Ήδη έχουμε δει κάποια μικρά δείγματα αυτής της ισχύος των δικτύων, σε νεοπαγή κόμματα όπως η Δημιουργία ξανά!, που στην ουσία αποτέλεσε τη φυσική μετεξέλιξη μιας διαδικτυακής κίνησης αρχικά, σε πολιτικό φορέα.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι η ευκολία των δικτύων στο να προσελκύσουν και να ενεργοποιήσουν ανήσυχους πολίτες, διατηρείται και στην ευκολία που έχουν οι πολίτες αυτοί στο να αποχωρήσουν από αυτά, αν δουν ή ακούσουν κάτι που δε συνάδει με τους λόγους που συμμετείχαν σε αυτά τα δίκτυα ανθρώπων εξαρχής.
Η δυναμική μεταβολών του πολιτικού συστήματος έχει πλέον αυξηθεί εκθετικά, καθώς γίνεται διαχείριση ουσίας και όχι εντυπώσεων.
Ακόμη και στις τελευταίες προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ, μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης της καμπάνιας του προέδρου Ομπάμα προέκυψε από ενεργοποίηση του προφίλ του στο twitter. Αντίστοιχα, ακόμη στη χώρα μας η αντίστοιχη αξιοποίηση αυτού του ισχυρότατου δικτύου από τους Έλληνες πολιτικούς είναι σε εμβρυακό στάδιο, με ελάχιστες εξαιρέσεις.
Οι επικείμενες ευρωεκλογές και ταυτόχρονες δημοτικές εκλογές θα φέρουν ένα βήμα κοντύτερα την ισχυροποίηση των δικτύων στην πολιτική.
Ποιοί πολιτικοί θα δείξουν ότι έχουν τον δέοντα σεβασμό και εκτίμηση προς τους ψηφοφόρους τους, ώστε να μην τους αντιμετωπίζουν ως πρόβατα που τα σαλαγάνε για να μπούνε στο μαντρί για άρμεγμα και σφάξιμο;
Ποιοι θα μπουν σε μια παραγωγική συζήτηση με τους πολίτες, τόσο για να τους ακούσουν και να καταλάβουν ποιές ανάγκες θα κληθούν να καλύψουν εκπροσωπώντας τους, αλλά και να μοιραστούν μαζί τους τα σχέδια που έχουν προς υλοποίηση για να καλύψουν αυτές τις ανάγκες;
Η εποχή των τηλεοπτικών σλόγκαν και των μικροφωνικών συνθημάτων φεύγει ανεπιστρεπτί. Μαζί της φεύγει και η παντοδυναμία των μέσων μαζικής ενημέρωσης στον επηρρεασμό των εκλογικών αποτελεσμάτων. Μαζί της θα κλείσει και το κεφάλαιο Μεταπολίτευση για τη χώρα, με τους πολιτικούς-κομπάρσους και τους ξύλινους λόγους που απευθύνονται σε μια κάμερα.
Η εποχή των δικτύων που έρχεται θα είναι πολύ πιο απαιτητική από τους πολιτικούς, που πλέον δεν θα μπορούν να διαχειρίζονται μόνο την εικόνα τους, τις λαηφ-στάηλ επιλογές τους, και την ένταση της φωνής τους στα τηλεοπτικά πανέλα προκειμένου να εκλεγούν.
Έρχεται η εποχή της ουσίας και της υπόστασης, όχι γιατί οι πολιτικοί έγιναν καλύτεροι, αλλά γιατί οι πολίτες, εκλογικά τουλάχιστον, έγιναν συμμέτοχοι.
Σε άλλες χώρες της Δύσης, τα δίκτυα, εικονικά και φυσικά, έχουν σημαντικό ρόλο πλέον στις εκλογικές αναμετρήσεις.
Πιθανόν οι εκλογές του Μαΐου να είναι οι πρώτες δικές μας τέτοιες εκλογές.
Ακολουθήστε τον Άγη Βερούτη στο twitter: @Agissilaos