Του Δημήτρη
Γιαννακόπουλου
Κι εκεί όπου η ιστορία φαίνεται να κυλάει ομαλά και να
υπάρχει απόλυτος έλεγχος διακυβέρνησης, ξαφνικά κάποιος παράγοντας γίνεται το ασυνείδητο
εργαλείο της ιστορίας. Μια, και μόνον μια
του απόφαση είναι ικανή να προκαλέσει τόση αναταραχή μεταξύ του πληθυσμού, του
λαού, που από εκεί και πέρα τίποτα δεν θα γίνεται αντιληπτό δια της παραμυθίας
των κυβερνώντων. Ξαφνικά ο μύθος της κοινωνικής σταθερότητας κλονίζεται συθέμελα
και το καθεστώς καταρρέει, δίχως κανείς να έχει προβλέψει επακριβώς τη στιγμή της
κατάρρευσης. Εκ του μηδενός φαίνεται να γεννιέται ένα κίνημα ακριβώς τη στιγμή της
κατάρρευσης, έτοιμο να συντρίψει το παλιό καθεστώς δίχως να έχει προηγηθεί οποιαδήποτε
επαναστατική διαδικασία. Δίχως το κίνημα.......
ανατροπής του καθεστώτος - το οποίο
(καθεστώς), ειρήσθω εν παρόδω, έχει το ίδιο διαμορφώσει τις κοινωνικοοικονομικές
συνθήκες της κατάρρευσής του δια της αντίφασης μεταξύ παραμυθίας και αντικειμενικής
κοινωνικοοικονομικής δομής - να διαθέτει προλεταριακή ή άλλης μορφής κοινωνική συνείδηση,
ικανή θεωρητικά να προκαλέσει εξέγερση για αλλαγή.
Ο «ασυνείδητος» παράγοντας γίνεται η πεταλούδα της θεωρίας
του χάους: εκείνος ο αμετροεπής (ασυνείδητος) παράγοντας, που λόγω άγνοιας των
πραγματικών σχέσεων που επηρεάζουν οι αποφάσεις του, επιτυγχάνει με μια φαινομενικά
απειροελάχιστη μεταβολή στη ροή των γεγονότων να προκαλέσει μια εξέλιξη της
ιστορίας (ριζική μεταβολή του χωροχρόνου που την προσδιόριζε μέχρι εκείνη τη
στιγμή) - του συστήματος ηγεμονίας δηλαδή
- δραματικά διαφορετική από εκείνη που θα λάμβανε χώρα, αν δεν είχε αυτός παρέμβει
πίσω από ένα πέπλο άγνοιας του κοινωνικού σε σχέση με το οικονομικό. Ως ένας τέτοιος
παράγοντας, με την μορφή του ασυνείδητου εργαλείου της ιστορίας, εμφανίζεται ο
κ. Στουρνάρας σε συνέντευξη που παραχώρησε στην γερμανική εφημερίδα «Frankfurter
Allgemeine Zeitung». Μεταξύ πολλών στοιχείων ανεδαφικής υπεραισιοδοξίας που ανανεώνουν
την κυβερνητική παραμυθία περί «φωτός στο τούνελ» καταλήγει στο συμπέρασμα: «Είναι οδυνηρό, διότι κατά την διάρκεια της
διαδικασίας μετάβασης, δημιουργείται ανεργία και δεν έχουμε χρήματα για να
δημιουργήσουμε κοινωνικό δίκτυο. Αλλά οι Έλληνες είναι υπομονετικοί. Υπάρχουν
μόνο διαμαρτυρίες από τον δημόσιο τομέα. Οι προβλέψεις ότι θα καιγόταν η Αθήνα
στις διαδηλώσεις δεν επιβεβαιώθηκαν. Οι άνθρωποι έχουν γίνει σιωπηλοί γιατί
βλέπουν φως στην άκρη του τούνελ».
Δεν γνωρίζω ποιοι κάνανε προβλέψεις για «την Αθήνα στις φλόγες»
και τί σχέση θα μπορούσαν να έχουν αυτοί με το κίνημα των εργαζομένων ή ευρύτερα
με τους Έλληνες πολίτες! Δεν γνωρίζω κανέναν λαό να θέλει να κάψει το σπίτι
του, την πόλη του, την περιουσία των συμπολιτών του και να ενεργοποιήσει μέσω της «φωτιάς» τους πλέον
σκληρούς κατασταλτικούς μηχανισμούς, δικαιολογώντας το καθεστώς αυταρχισμού που
είναι η πιθανότερη κατάληξη της τυφλής βίας. Αυτά μόνον από καθεστωτικούς
προβοκάτορες επιχειρούνται, ή από μικρές ομάδες ανισόρροπων, που εύκολα
μετατρέπονται σε εργαλεία παραγόντων που έχουν λόγο να χειραγωγήσουν υπέρ του
καθεστώτος την κοινωνική διαμαρτυρία και διάθεση για λαϊκή εξέγερση. Σε κάθε
περίπτωση είναι απολύτως προβληματικό, τυχοδιωκτικό και αλήτικο ένας υπουργός να
λέει: «οι προβλέψεις ότι θα καιγόταν η Αθήνα στις διαδηλώσεις δεν
επιβεβαιώθηκαν». Δεν είναι γλώσσα αυτή σοβαρών πολιτικών ώριμων αστικών
δημοκρατιών. Μα θα μου πεις ίσως, πως ο κ. Στουρνάρας δεν είναι πολιτικός! Αν
δεν είναι πολιτικός τότε δεν είναι απολύτως τίποτε, καθώς ως τεχνοκράτης είναι
απολύτως αποτυχημένος. Τραγικά ανακόλουθος και άστοχος! Ανήκει στη σπάνια
περίπτωση, εκ των οικονομολόγων, που έχουν αποτύχει σε όλες, μα όλες τις προβλέψεις
και εκτιμήσεις που άρθρωσαν την τελευταία εξαετία, τουλάχιστον. Είναι λοιπόν
μάλλον η ψυχολογική του ανάγκη η οποία τον οδηγεί, για να καλύψει την δική του απόλυτη
αποτυχία επί των οικονομικών εκτιμήσεων ως θεσμικός οικονομικός παράγοντας, να προβάλει την αποτυχία όσων
εκτίμησαν πώς τα μέτρα της κυβέρνησης στο πλαίσιο της στρατηγικής της τρόικας
θα κατέληγαν στο να «καεί η Αθήνα».
Επειδή έχω την τιμή να ανήκω σε αυτούς που εκτίμησαν ορθά
την οικονομική εξέλιξη και επίσης ορθά την κοινωνική, υποστηρίζοντας πως
ουδεμία εξέγερση θα υπάρξει διότι απλούστατα οι παραγωγικές σχέσεις στην Ελλάδα
είναι τέτοιες που αποκλείουν τέτοια πιθανότητα - εκτός εάν υπάρξει σοβαρή και
καλά οργανωμένη παρακρατικού χαρακτήρα μείζων προβοκάτσια, που ασφαλώς αποτελεί
άλλης ιστορικής τάξεως ζήτημα – θα έλεγα,
μάλλον καλά «νομιμοποιημένος», πως ο κ. Στουρνάρας απολύτως αψυχολόγητα προκαλεί
την τύχη του! Έτσι όπως εμφανίζεται να αντιλαμβάνεται την κατάσταση στην Ελλάδα
είναι σαν να λέει πως είναι έτοιμος, μια και όπως υποστηρίζει στη Βουλή υπάρχει
καλό πολιτικό κλίμα, ενώ οι κυβερνητικοί εταίροι διευκολύνουν το έργο του καθώς
δεν εγείρουν παράλογες απαιτήσεις, να προχωρήσει σε ακόμη πιο αντιλαϊκές και αυθαίρετες
πολιτικές την αμέσως επόμενη περίοδο για να πλησιάσουμε ταχύτερα το… φώς στο
τούνελ! Μάλλον ο κ. Στουρνάρας παίζει με την φωτιά, αν όχι στην Αθήνα, σίγουρα
στα μπατζάκια του!
Δεν φαίνεται να γνωρίζει ο άνθρωπος τις ιδιοτροπίες της ιστορίας
ως μορφή κοινωνικής εξέλιξης. Τα καπρίτσια της ιστορίας, που πάντα αναζητεί σε
μια βαθειά κρίση σαν την Ελληνική ένα ασυνείδητο εργαλείο για να χρησιμοποιηθεί
από τον λαό ως μοχλός διαφορετικής κίνησης του περίφημου τροχού της! Είναι άλλο
πράγμα να υποθέτεις βάσιμα πως στην Ελλάδα οι πιθανότητες λαϊκής εξέγερσης είναι
ανύπαρκτες υπό ομαλές συνθήκες εξέλιξης του σοκαριστικού για την κοινωνία
προγράμματος της τρόικας και άλλο πως η λαϊκή αδράνεια και ύπνωση, που
οφείλεται στον επιτυχή συνδυασμό μέτρων φτωχοποίησης και παραμυθίας επί αυτών των
μέτρων, θα συνεχιστεί σε κάθε περίπτωση. Και εν πάση περιπτώσει, άλλο είναι να
το πιθανολογείς εντάσσοντάς το στη στρατηγική σου και άλλο να το αρθρώνεις
απερίσκεπτα και προκλητικά.
Ξέρετε τι μου θύμισε αυτή η συνέντευξη του κ. Στουρνάρα; Την αποστροφή του Goethe: Zollte
diese Qual uns quälen, / Da sie unsre Lust Vermehrt? Ή όπως θα το
απέδιδα: θα πρέπει να θλιβόμαστε, να πενθούμε εξαιτίας αυτού του πόνου που
μεγεθύνει την απόλαυσή μας; Περί αυτού πρόκειται. Ο κ. Στουρνάρας ευθυγραμμισμένος
με την τριανδρία της Συγκυβέρνησης, θεωρεί πως η απόλαυση βρίσκεται στο τέλος
του τούνελ των στεναγμών. Μπορεί από εθνική οικονομία να μην έμαθε αρκετά, αλλά
σίγουρα εσωτερίκευσε τον αφορισμό των χρηματιστών: no pain, no gain! Αυτό είναι το τραγικό της υπόθεσης. Υπάρχει απόλυτη
σύγχυση στους κυβερνώντες μεταξύ απόλαυσης, κέρδους, πόνου και των υποκειμένων
και αντικειμένων που συνδέονται σήμερα οργανικά με αυτά στην Ελλάδα, όπως ακριβώς
συγχέουν τις σχέσεις στην αγορά με τις κοινωνικές σχέσεις. Ο σαδομαζοχισμός
μπορεί να είναι ο κινητήριος μοχλός της ολοκληρωμένης αγοράς, από τη στιγμή όμως
που γίνεται κανόνας στις υπό κρίση κοινωνίες, μεταβάλλεται σε μοχλό κίνησης της
ιστορίας. Σε παράγοντα εξέγερσης. Η σαδομαζοχιστική αφήγηση, στο βαθμό που γίνεται
κυρίαρχη πολιτική αφήγηση, δείχνει δραματική (ιστορική) άγνοια για τις συνέπειές
της προς τους ίδιους τους φορείς της και προπαγανδιστές της. Απλώς φορτίζει το
κλίμα, έτσι ώστε ακόμη και από το πέταγμα μιας «πεταλουδίτσας» να προκληθεί
έκρηξη. Και κάτι περισσότερο, μη έχοντας συναίσθηση του κινδύνου αυτής της αντιληπτικής
δομής για τον ίδιο τον φορέα της, κάλλιστα θα μπορούσε αυτός να μεταβληθεί από «προνύμφη»,
ή «νύμφη» σε «πεταλούδα».
Φοβάμαι πως αναπαράγοντας την σαδομαζοχιστή πολιτική αφήγηση
για τους Έλληνες και υποθέτοντας οι κυβερνητικοί πως δεν υπάρχει περίπτωση να εξεγερθούν
ό, τι και να υποστούν, βάζουν στοίχημα αυτή την φορά κόντρα στην ιστορία. Θα το
χάσουν, όπως το έχασαν όλοι οι αμετροεπείς όμοιοί τους κατά το παρελθόν. Και
δεν είμαι βέβαιος πως η δική τους χασούρα θα αντιστοιχεί σε κοινωνικό κέρδος. Καθόλου
σίγουρος μάλιστα. Αμφιβάλλω πολύ, όπως αμφέβαλα πώς η ήττα των κυβερνητικών και
του ελληνικού καθεστώτος ηγεμονίας διεθνώς θα είχε κάτι θετικό να προσφέρει
στον ελληνικό λαό. Η πολιτικοοικονομική ήττα του καθεστώτος της διαπλοκής ζημίωσε
αφάνταστα τον ελληνικό λαό και στη άκρη του τούνελ το φώς υπάρχει για να
φωτίζει την ελπίδα απόλαυσης αυτών που ζημίωσαν τα λαϊκά και μεσαία στρώματα. Άλλος
πονάει και άλλος στοιχηματίζει για το κέρδος του στο μέλλον. Άλλος βασανίζεται
και άλλος θεωρεί το βασανιστήριο αυτό απόλαυση. Η σαδομαζοχιστική πολιτική αφήγηση
είναι η αφηρημένη αφήγηση των σαδιστών προς τους μαζοχιστές, για να
νομιμοποιηθεί πολιτικά το βασανιστήριο και η διαστροφή με κοινωνικοπολιτικούς
όρους. Προσέξτε, καθώς τέτοιου είδους διαστροφές με ένα πράγματι σαδομαζοχιστικό
τρόπο προκαλούν την ιστορική εξέλιξη! Ας απλοποιήσω λοιπόν το αρχικό ερώτημα: Είναι
ο Στουρνάρας το εργαλείο της ιστορίας; Και ας ρωτήσω εντίμως και πολύ-πολύ
σοβαρά, μήπως είναι ο κ. Στουρνάρας σαδομαζοχιστής με την πολιτική έννοια
ασφαλώς; Αν είναι, τότε και τα απίθανα μπορούν να γίνουν πιθανά, αρκεί να…
πετάξει η πεταλουδίτσα!