Πριν μπούμε σε περαιτέρω λεπτομέρειες καλό είναι να επισημανθούν αυτά που έχουν και τη μεγαλύτερη σημασία:
1. Το μπλόκο από την πλευρά της τρόικας αποκάλυψε με τον πιο σαφή και έντονο τρόπο ποιος κάνει πλέον το.....
κουμάντο σε στρατηγικά θέματα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος: το κάνει αυτός που βάζει τα λεφτά.
Κι επειδή τα λεφτά στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τα βάζουν οι δανειστές (ασχέτως αν τελικά μάλλον θα επιβαρύνουν τουλάχιστον εν μέρει τον Έλληνα φορολογούμενο), αυτοί έχουν και την πρωτοβουλία στη λήψη των αποφάσεων. Πολύ απλά, δεν ήθελαν τη συγχώνευση, δεν πείστηκαν από την ελληνική πλευρά, δεν έγινε η συγχώνευση. Και ούτε θα γίνει στο μέλλον, εκτός αν υπάρξουν δραματικές αλλαγές στο σκηνικό.
2. Η όλη επιχειρηματολογία της τρόικας κατέστησε σαφές ότι από την πλευρά των δανειστών μας δεν υφίσταται πλέον στην Ελλάδα θέμα «κρατικών» τραπεζών, με μόνιμο χαρακτήρα. Οι κρατικοποιήσεις θα είναι προσωρινές, κι όχι με τη μορφή που τις ξέραμε. Οι τράπεζες που θα απολέσουν τον ιδιωτικό χαρακτήρα τους θα περάσουν στον έλεγχο του ΤΧΣ αλλά και των δανειστών και σε πρώτη ευκαιρία θα πωληθούν.
Ακόμη κι αν δεν συμμετάσχουν ιδιώτες στην αύξηση που θα γίνει σύντομα και η ΕΤΕ περάσει στον έλεγχο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στο τέλος της προβλεπόμενης 5ετίας η τράπεζα θα πρέπει να πωληθεί σε εκείνον που θα προσφέρει τα περισσότερα. Το σκεπτικό άλλωστε αυτό της τρόικας είχε ήδη καταστεί εμφανές και από την αντιμετώπιση των άλλων πάλαι ποτέ κρατικών ιδρυμάτων, δηλαδή της Αγροτικής και του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου.
3. Η στρατηγική των δανειστών σε ό,τι αφορά τις διασώσεις τραπεζών άλλαξε με ορόσημο την Κύπρο. Είναι «κοινό μυστικό» στους γνωρίζοντες τα του τραπεζικού τομέα ότι η τρόικα είχε από την αρχή αντιρρήσεις για το συγκεκριμένο deal.
Oι αντιρρήσεις αυτές είχαν θεωρηθεί (ενδεχομένως όχι άδικα) «χλιαρές» από την ελληνική πλευρά. Ωστόσο, κατόπιν των γεγονότων στην Κύπρο, το τραπεζικό κλιμάκιο της τρόικας, με έντονη επιρροή του ΔΝΤ, επανήλθε δριμύτερο ουσιαστικά απαιτώντας να μην προχωρήσει η συγχώνευση.
Γιατί; Η απάντηση προκύπτει αβίαστα από τις δηλώσεις εκπροσώπου της Κομισιόν, από το ρεπορτάζ αλλά και από τα διαθέσιμα στοιχεία, όπως τα έχει καταγράψει το Euro2day.gr
Oι δανειστές θεώρησαν ότι το νέο σχήμα δεν θα καταφέρει να εξασφαλίσει συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών της τάξεως του 10% και κατά συνέπεια θα περάσει εξ ολοκλήρου στον έλεγχο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Κι όπως αποδεικνύεται από τις χθεσινές επιστολές της διοίκησης της ΕΤΕ, δεν είχαν άδικο. Δεύτερον, θεώρησαν ότι μια τράπεζα τόσο μεγάλου μεγέθους θα είναι δυσκολότερο να πωληθεί σε μεταγενέστερη φάση, απ' ό,τι δύο ξεχωριστές οντότητες.
Και τρίτον, αλλά εξίσου σημαντικό, αν όχι σημαντικότερο, όπως προκύπτει και από το ρεπορτάζ του Euro2day.gr, σημαντικό ρόλο έπαιξε και το γεγονός ότι το νέο σχήμα δεν φαινόταν να έχει διασφαλισμένα τα απαιτούμενα «κεφαλαιακά αναχώματα» για την αντιμετώπιση μελλοντικών «σοκ» από τη συνεχιζόμενη ύφεση στην ελληνική οικονομία.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε για το θέμα ότι η συνένωση δεν πρέπει να έχει συνέπειες για το έλλειμμα και για το χρέος του ελληνικού κράτους, κάτι που θα προέκυπτε βεβαίως μόνο στην περίπτωση όπου το νέο σχήμα θα χρειαζόταν περισσότερο χρήμα στο μέλλον.
Το ΤΧΣ έχει κρατήσει μια «ρεζέρβα» πέρα από τα κεφαλαιακά αποθέματα που θα δημιουργήσει η ανακεφαλαιοποίηση στις συστημικές τράπεζες. Ωστόσο, φαίνεται ότι κατόπιν της αλλαγής στη στρατηγική των δανειστών όσον αφορά το ποιος θα πληρώνει τη ζημία (που από τους φορολογούμενους περνά πλέον στους μεγαλοκαταθέτες), η τρόικα είναι αποφασισμένη να χειριστεί αυτά τα κεφάλαια με όσο το δυνατόν πιο ορθολογικό τρόπο, προς αποφυγήν μελλοντικών... εκπλήξεων.
4. Δεν υπάρχει κανένα θέμα για την ασφάλεια των καταθέσεων, σε ό,τι αφορά τη «διάσωση» ελληνικών τραπεζών. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει και από τα παραπάνω. Τα κεφάλαια επαρκούν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ενώ η παρέμβαση της τρόικας έγινε ακριβώς για να ενισχυθεί αυτή η ασφάλεια σε ό,τι αφορά προβλέψεις για μελλοντικούς κινδύνους.
5. Το τραπεζικό σύστημα αποκτά 4 διακριτούς πόλους. Η αδύναμη απόπειρα της κυβέρνησης να κάνει λόγο για «διακοπή» αντί για παύση της συγχώνευσης μπορεί να εξηγηθεί πολιτικά, στερείται, όμως, αντικειμενική βάση, ακόμη και στην -πολύ πιθανή- περίπτωση όπου και οι δύο τράπεζες περάσουν στον έλεγχο του ΤΧΣ.
Η άποψη της τρόικας ότι η δημιουργία μιας τόσο μεγάλης τράπεζας δεν θα διευκολύνει τη μελλοντική πώλησή της, ενώ αντίθετα εγκυμονεί κινδύνους αν τα πράγματα δεν εξελιχτούν ομαλά, δεν έχει λόγους να αλλάξει, εκτός αν υπάρξουν άκρως θεαματικές αλλαγές στο εγχώριο και στο διεθνές σκηνικό.
Ωστόσο, η δημιουργία του 4ου πόλου, μέσω της παραμονής της Eurobank στο τραπεζικό τοπίο, ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω συνενώσεις των δύο τραπεζών ξεχωριστά με μικρότερους παίκτες, όπως το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, η Proton Bank και τυχόν άλλες μικρές μη συστημικές τράπεζες, που ίσως δεν καταφέρουν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια για να συνεχίσουν την αυτόνομη λειτουργία τους.
6. Υπάρχει πράγματι κίνδυνος αλλοίωσης της φυσιογνωμίας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αλλά αυτός δεν προκύπτει από την ακύρωση της συνένωσης.
Τουναντίον, όπως φαίνεται πλέον καθαρά, το νέο σχήμα αδυνατούσε να συγκεντρώσει το απαιτούμενο 10% για να παραμείνει, τουλάχιστον τυπικά (διότι κατ' ουσίαν η διοίκηση της ΕΤΕ διορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση), στον ιδιωτικό τομέα.
Στην πράξη, το μεγάλο στοίχημα είναι να παραμείνουν σε ιδιωτικά χέρια και με ενεργό ρόλο Ελλήνων τόσο στο μετοχολόγιο όσο και στη διοίκηση οι άλλες τρεις τράπεζες, που ως τώρα ήταν ξεκάθαρα ιδιωτικές. Τόσο η Alpha Bank, όσο και η Πειραιώς δείχνουν να έχουν ήδη αγγίξει τον πήχη, ενώ η Eurobank φαίνεται να κάνει έναν αγώνα της τελευταίας στιγμής με τη συμμετοχή και των εργαζομένων της, όπως λένε οι πληροφορίες.
Ωστόσο, το αν τελικά επιθυμούμε να παραμείνουν ελληνικές τράπεζες σε ελληνικά χέρια, προκειμένου να στηρίζουν τις προτεραιότητες της οικονομίας με άξονα την εντοπιότητά τους (κάτι που αποτελεί μεγάλη διαφοροποίηση σε σχέση με τις διεθνείς τράπεζες) θα κριθεί στην πράξη. Από την προθυμία των εγχώριων επενδυτών, μεγάλων ή μικρών, να συμμετάσχουν στα αντίστοιχα εγχειρήματα.
7. Ακούγεται έντονα η φημολογία ότι η συνένωση έγινε προκειμένου να διασωθούν τα συμφέροντα του ομίλου Λάτση. Αν υποθέσουμε ότι είναι έτσι, τότε η ακύρωση της συνένωσης λειτουργεί προς εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Ιδίως δε αν η ΕΤΕ δεν μπορέσει να βρει το απαιτούμενο 10%, διότι σε αυτήν την περίπτωση οι μετοχές της Εθνικής που απέκτησε ο κ. Λάτσης θα εξαϋλωθούν λόγω υπερβολικού dilution, μαζί με όλων των υπόλοιπων μετόχων.
.euro2day
Θεωρητικά υπάρχει η περίπτωση να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη η πλευρά Λάτση, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 10%, το ενδεχόμενο αυτό ωστόσο θεωρείται μάλλον ακραίο από τους παράγοντες της αγοράς.
Στην όλη υπόθεση υπάρχει βέβαια κι ένα θέμα ευθυνών. Χειρισμών αλλά και παραλείψεων, που αφορά όλα τα επίπεδα, ακόμη και το πολιτικό, καθώς η συνένωση τροχοδρομήθηκε προ εννέα μηνών και διεκόπη σχεδόν την ύστατη στιγμή.
Στο θέμα αυτό θα επανέλθουμε διεξοδικά, μόλις ξεκαθαρίσουν λίγο κάποια «θολά» στοιχεία που έχουν απομείνει στην εικόνα.
ΥΓ.: Τις θεωρίες συνωμοσίας ότι δήθεν δεν προχώρησε η συγχώνευση Εθνικής-Eurobank για να αφελληνιστεί η ΕΤΕ και να πουληθεί κοψοχρονιά σε ξένη τράπεζα απαξιώ και να τις σχολιάσω. Γιατί αν κάποιος ήθελε το ενιαίο σχήμα ολόκληρο μπορούσε να το αποκτήσει βάζοντας απλώς το 10% των 15-17 δισ. ευρώ που απαιτούνταν. Αλλά, όπως προκύπτει, αυτά τα χρήματα δεν βρέθηκαν..