Γράφει ο Φελνίκος
Συνήθως, εμείς οι Έλληνες, είναι στο τέλος μιας προσπάθειας που τα
κάνουμε μαντάρα. Δεν ξέρω τι γίνεται και τα τινάζουμε όλα στον αέρα,
χάνοντας ακόμη κι αυτά τα οφέλη που εν τω μεταξύ έχουμε αποκομίσει.
Σκεφτείτε,
για παράδειγμα, τι έγινε μετά τη λήξη των δύο Παγκοσμίων Πολέμων. Τα
κέρδη της Ελλάδας στον Μεγάλο Πόλεμο αποτυπώθηκαν στη Συνθήκη των
Σεβρών. Ο εθνικός χώρος σχεδόν διπλασιάστηκε. Γίναμε η Ελλάς των δύο
ηπείρων και των πέντε θαλασσών. Και ξαφνικά τα χάσαμε όλα. Επειδή θέλαμε
να φτάσουμε στην Άγκυρα ........
υποστήκαμε τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Στο
Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο πάλι η Ελλάς ήταν στην πλευρά των νικητών. Αντί να
επωφεληθούμε ξεκινήσαμε τον εμφύλιο πόλεμο. Όταν οι σύμμαχοι, η Δύση, η
υπόλοιπη Ευρώπη επιδίδονταν στο έργο της ανασυγκρότησης, εμείς για πέντε
χρόνια σφαζόμασταν μεταξύ μας. Για μια ακόμη φορά, σε μία κρίσιμη καμπή
της Ιστορίας, βάλαμε τα χέρια μας και βγάλαμε μόνοι μας τα μάτια μας.
Ακόμη και στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους το ίδιο πάθαμε. Μόλις τελείωσαν εμείς το ρίξαμε στον Εθνικό Διχασμό.
Πολύ
φοβούμαι ότι το έργο μπορεί να ξαναπαιχτεί και τώρα. Η Ευρώπη βρίσκεται
σ’ ένα σταυροδρόμι. Ο παγκόσμιος οικονομικός πόλεμος που διεξάγεται για
τα χρέη και τα δημοσιονομικά ελλείμματα βρίσκεται σε καμπή. Η Ευρώπη,
για λόγους αυτοπροστασίας, φαίνεται πως αποφάσισε να κερδίσει τις
αδηφάγες αγορές και τους διεθνείς κερδοσκόπους.
Οι τελευταίες
αποφάσεις -με πιο πρόσφατη αυτή της ΕΚΤ, και όσες βασίμως πιθανολογείται
ότι θα ληφθούν σε επίπεδο κορυφής τον Οκτώβριο- δείχνουν ότι είναι
διατεθειμένη να αλλάξει ρότα. Να μην αφήσει το Νότο απροστάτευτο. Να μην
αφήσει το ευρώ να λιώσει σαν βούτυρο. Να μην καταρρεύσει η ευρωζώνη. Να
προχωρήσει μετά τη νομισματική και στην οικονομική ενοποίηση.
Η
πορεία δεν θα’ ναι εύκολη, ούτε αυτόματη. Θα ‘χει ωδίνες και
τεθλασμένες. Όμως φαίνεται ότι η στρατηγική απόφαση έχει κατ’ αρχήν
ληφθεί. Και είναι ευτύχημα το ότι η Ελλάδα, παρά τα τεράστια προβλήματα
που αντιμετωπίζει, παραμένει, έστω και διασωληνωμένη, ζωντανή. Συνεχίζει
να βρίσκεται στην ευρωζώνη. Επισήμως δεν έχει χρεωκοπήσει. Και το
τελευταίο διάστημα το κλίμα αλλάζει άρδην.
Πλέον η συζήτηση δεν
γίνεται για την έξοδό της από το ευρώ, αλλά για την παραμονή της. Οι
εταίροι μας δεν μας λένε: «Θα φύγετε αν δεν κάνετε αυτά που
συμφωνήσαμε», αλλά «θα μείνετε, καν’ τε όμως αυτά που συμφωνήσαμε και θα
δούμε τυχόν διευκολύνσεις». Η διαφορά είναι τεράστια.
Και
ερχόμαστε τώρα στο «ψητό». Θα μπορέσει η χώρα να ανταποκριθεί στις
υποχρεώσεις της; Θα καταφέρει να υλοποιήσει αυτά στα οποία δεσμεύτηκε ή
μήπως θα δώσει μία κλωτσιά και θα χύσει την καρδάρα με το γάλα; Η
κυβέρνηση, παρά τις επιμέρους διαφωνίες και τις εσωτερικές αντιφάσεις
στα τρία κόμματα που τη στηρίζουν, δηλώνει αποφασισμένη να πάρει τα
μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές. Θέλει τη θετική αξιολόγηση
της τρόϊκας, για να είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και των
αποφάσεων που θα ληφθούν το επόμενο διάστημα στις Συνόδους Κορυφής
-μήπως και επωφεληθεί από τις αλλαγές που θα υπάρξουν.
Όμως τα
μέτρα των 11,5 δις είναι φαρμάκι. Δύσκολα μπορεί να τα αντέξει η
κοινωνία και ιδίως τα λαϊκά στρώματα. Η ανεργία καλπάζει, η ύφεση
βαθαίνει, η ανταγωνιστικότητα αντί να βελτιώνεται υποχωρεί, η αγορά έχει
κυριολεκτικά στεγνώσει, η κατανάλωση μειώνεται δραματικά, ενώ οι τιμές
αντί να υποχωρούν σε αρκετές περιπτώσεις ανεβαίνουν. Οι επαγγελματικές
και συνδικαλιστικές οργανώσεις βρίσκονται στα …κάγκελα και η
αντιπολίτευση οξύνει συνεχώς τους τόνους της αντιπαράθεσης.
Η
σύγκρουση βρίσκεται προ των πυλών. Μια σπίθα μπορεί να βάλει φωτιά στον
κάμπο. Και να τιναχτούν όλα στον αέρα. Και αντί να είμαστε στο τραπέζι
των ευρωπαϊκών διαπραγματεύσεων, να ζήσουμε μία νέα …μικρασιατική
καταστροφή, έναν νέο …εμφύλιο πόλεμο. Στην καμπή της Ιστορίας εμείς να
λοξοδρομήσουμε, να πάρουμε την παρακαμπτήριο και να βγούμε σε σοκάκι που
θα γράφει «αδιέξοδο».
Η πιθανότητα αυτό να συμβεί δεν είναι
μικρή. Κάθε άλλο. Είναι αυξημένη, και όχι μόνον λόγω προϊστορίας των
Ελλήνων. Είναι αυξημένη επειδή οι ευρωπαϊκές αποφάσεις δεν είναι αμέσου
αποδόσεως, και το κυριότερο, για να ισχύσουν για το «ελληνικό πρόβλημα»,
πρέπει να υποστούν τροποποιήσεις και προσαρμογές, οι οποίες όμως
συναρτώνται με την επιτυχή υλοποίηση του μνημονίου.
Για
παράδειγμα, λέμε για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να ισχύσει και
για την Ελλάδα η απόφαση που ελήφθη για τις ισπανικές και ιταλικές
τράπεζες. Αυτομάτως θα είχαμε 50 δις που δεν θα εγγράφονταν στο χρέος.
Όμως αυτή η απόφαση δεν έχει αρχίσει να εφαρμόζεται. Αν μάλιστα η
Ισπανία αναγκαστεί να μπεί σε πλήρες πρόγραμμα στήριξης, κάτι που είναι
πολύ πιθανόν, τότε η απόφαση για ανακεφαλαιοποίση των τραπεζών της
απευθείας απο τον EFSF θα αλλάξει. Το πρόβλημα είναι πολυσύνθετο.
Λέμε
να μας επιστρέψει η ΕΚΤ περίπου 37 δις που είναι το κέρδος της από την
αγορά ελληνικών ομολόγων στη δευτερογενή αγορα. Δεν είναι σίγουρο ότι θα
το πράξει. Ήδη έχει εισπράξει και τόκους για τρεις διαφορετικής
περιόδου λήξης ομόλογα.
Λέμε για μικρότερο επιτόκιο. Ούτε αυτό
είναι σίγουρο ότι θα μας το δώσουν καθώς, για τα δεδομένα μας και τη
δανειακή σύμβαση που έχουμε υπογράψει, μάλλον θεωρείται λογικό.
Λέμε
για την επιμήκυνση. Αυτή μάλλον θα μας τη δώσουν αφού ούτως ή άλλως
περιέχεται στο μνημόνιο. Μόνο που για να μας τη δώσουν θα πρέπει να
είμαστε συνεπείς στα υπόλοιπα που έχουμε υπογράψει.
Τα πάντα
λοιπόν εξαρτώνται από τους εταίρους-δανειστές μας. Προσώρας λένε ότι
πρέπει να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις για να τα εξετάσουν όλα
αυτά. Από την άλλη ο εγχώριος κοινωνικός και πολιτικός πόλεμος -που
ενδεχομένως θα οξυνθεί λόγω των μέτρων- καθιστά δύσκολη την υλοποίηση
των μέτρων. Και ο χρόνος είναι αμείλικτος. Το δίλημμα του φυλακισμένου
είναι λοιπόν εδώ. Και το αδιέξοδο.
Οι μόνοι που μπορούν να μας
βγάλουν από αυτό είναι οι Ισπανοί. Αν ο Ραχόϊ ζητήσει να ενταχθεί η χώρα
του σε πλήρες Πρόγραμμα Στήριξης, παρόμοιο με το δικό μας, οι εξελίξεις
θα ‘ναι καταιγιστικές. Μετά την Ισπανία είναι θέμα χρόνου το ποτέ θα
γίνει το ίδιο με την Ιταλία, ενώ θα είναι η Γαλλία η επόμενη που θα
κρούσει τη θύρα. Αυτή την εξέλιξη ήθελαν να προλάβουν στην ευρωζώνη με
την απόφαση του Ιουλίου. Τον ίδιο σκοπό υπηρετεί η πρόσφατη απόφαση του
Ντράγκι. Στο ίδιο σενάριο θα είναι ενταγμένες και οι εφεξής αποφάσεις
των κοινοτικών μας εταίρων και ιδιαίτερα της Συνόδου Κορυφής τον
Οκτώβριο. Και μην ξεχνάμε και τις αμερικανικές εκλογές το Νοέμβριο.
Τα
μέτρα λοιπόν δεν θα μας σώσουν. Θα αναγκαστούμε να πάρουμε κι άλλα,
μετά από μερικούς μήνες, αν οι εταίροι μας δεν αποφασίσουν να μας
εντάξουν στο μεγάλο πλάνο. Όσο είμαστε το «ελληνικό πρόβλημα» είμαστε
καταδικασμένοι. Αν γίνουμε παράμετρος του «ευρωπαϊκού προβλήματος» τότε
έχουμε βάσιμους λόγους να ελπίζουμε. Αρκεί να μην επαναλάβουμε τις κακές
συνήθειες του παρελθόντος. Να κερδίζουν όλοι οι άλλοι με τους οποίους
είμαστε μαζί στους νικηφόρους πολέμους και μεις τελικά να χάνουμε.
Είναι κι αυτό μια τέχνη. Καιρός να μάθουμε κάποια άλλη. Εκτός κι αν είναι στο DNA της φυλής, οπότε κλάφτα Αντώνιε…
matrix24