Η κορύφωση της κρίσης σαν πέταγμα γλάρου

Του Δημήτρη Α. Γιαννακόπουλου

Σήμερα θα «συνομιλήσω» με τον γλάρο που με προκαλεί από απέναντι. Θα τα λέω στον γλάρο αναφερόμενος σε εσένα αναγνώστη, ο οποίος θα βρίσκεσαι στη θέση  κλασικών ή σύγχρονων μορφών της φιλοσοφίας, της οικονομίας, των ιδεών και της εφαρμοσμένης πολιτικής. Πρόκειται για μια εσωτερική συζήτηση μέσα στο αμφιθέατρο το μυαλού του συντάκτη αυτών των γραμμών, που προκλήθηκε από το πέταγμα του γλάρου, τον οποίον καλό είναι να τον βλέπεις και να μην τον ακούς, αλλά πάντα να τον αφουγκράζεσαι με προσήλωση. Θα ταΐσω σήμερα τον.......

γλάρο με ένα μίγμα από κομματιασμένες/τεμαχισμένες μικρές ή μεγάλες αλήθειες (υποκειμενικές είναι πάντα αυτές), έτσι ώστε να ανασυνθέσω με λίγο από σουρεαλιστικό πιπεράκι τον ορθολογικό μύθο της κορύφωσης της ελληνικής κρίσης.

Επίτρεψέ μου να το πάρω από μακριά για να το φέρω με μια βουτιά στο σήμερα, όπως ακριβώς πετάει μπροστά μου προκλητικά Εκείνος – παρακολουθώντας, δηλαδή, την κίνηση του γλάρου. .

Την αρετή και τον πλούτο ζήτησες Καλλίμαχε από τον Δία για να γίνουν τα αντράκια άνδρες, ωστόσο ο πλούτος λήστεψε την αρετή στον τόπο αυτό και οι άνδρες θα παραμείνουν για πάντα ανδράκια. Ρίξε τώρα το κεραυνό Διά μου, μήπως ηλεκτριστούν τα ανδράκια και εξαγοράσουν λίγα δράμια αρετής με τον πλούτο του λαού. Όλα σήμερα με δημόσιο χρέος τα αγοράζει κανείς, ακόμη και τον αντρισμό.

Το δημόσιο χρέος κατάντησε ντροπή, όμως η χειρότερη ντροπή είναι να μην πολιτεύεσαι σκληρά για να απαλλαγείς από αυτή τη ντροπή. Και αν αυτή η απαλλαγή φέρει φτώχεια; Τότε η χειρότερη ντροπή είναι να μην αγωνίζεσαι να απαλλαγείς από αυτούς που σε ντρόπιασαν, σε χρέωσαν και μετά σου δήλωσαν μαζί τα φάγαμε, πλήρωνε μέχρι να χρεοκοπήσεις ξανά! Και αφού ξανά χρεοκοπήσεις θα σου πουν: «Ντροπή να ντρέπεσαι, γενικώς. Δεν υπάρχει ντροπή για το γεύμα, εκεί όπου όλοι μαζί τα τρώνε»! Από το σημείο αυτό αρχίζει ο Επιτάφιος του Περικλή, όταν και εάν ξεφυτρώσει ένας καινούργιος Θουκυδίδης. Τα επόμενα 15 χρόνια θα φάμε από τον  εμετό του χρέους μας. Από τον εμετό του πλούτου αυτού του λαού, Μαρξ μου!

Ό, τι παράγει πλούτο, με τα κλασικά οικονομικά της νεωτερικότητας, καταναλώνει άνθρωπο και φυσικό περιβάλλον. Τώρα ο εμετός περιέχει και άνθρωπο και φυσικούς πόρους σε πολτοποιημένη μορφή. Τόσα χρόνια χαμένα, τόσοι άνθρωποι χαμένοι, τόσοι πόροι άδικα ξοδεμένοι! Πάμε για να φτιάξουμε νέο χρέος, να παράγουμε νέο πλούτο που θα καταναλώσουν οι δανειστές σου. Αυτή η κατανάλωση (το είδος κατανάλωσης) παράγει εμετό. Θα τον λουστούν οι επόμενες γενιές.

Μια και οι επιθυμίες των ανθρώπων για αγαθά δεν έχουν όριο, η σπατάλη της ζωής και της βιόσφαιρας είναι ατελείωτη. Αριστοτέλη, ανάποδα τα έλεγες, απατεώνα! Αν ζούσες σήμερα δεν θα έθετες το δίλλημα «ευρώ ή δραχμή», αλλά «δραχμή ή ευρώ», δηλαδή μάρκετινγκ πάλι με την ψήφο θα έκανες, τώρα που η τιμή των αγαθών για να πέσει πρέπει να γκρεμοτσακιστεί η ίδια η ζωή.

«Αν θέλει η ψυχή σου πλούτο δούλευε, δούλευε», μας δούλευε και ο Ησίοδος. Η ανεργία είναι κλίβανος ψυχών. Δούλευε, δούλευε για να θερμάνεις τον κλίβανο όπου θα πέσεις αύριο και εσύ μέσα. Αποτοξίνωση της οικονομίας είναι και αυτή, φίλε μου άνεργε. Δείξε κατανόηση, βράζοντας στο ζουμί σου παράγεις έργο οικονομικό! Άδηλο έργο. Μεγάλη δουλειά αυτή η ανεργία, αρκεί να συνοδεύεται από πίστη. Αν σπάσει η πίστη του ανέργου στην εργασία, τότε κινδυνεύει η ευνομία του κεφαλαιοκρατικού μας κράτους. Κάντε όλοι το σταυρό σας, η κόλαση της ανεργίας να είναι για τους άλλους, όχι για εσάς. Αν δεν κάνετε τον σταυρό σας εσείς, θα τον κάνουν κάποιοι άλλοι για εσάς και τότε θα βρεθείτε στον κλίβανο ψυχών, που θα έχει πλέον λάβει τη μορφή του αποστακτήρα. Καθαρές δουλειές θα έχουμε πλέον, αξιοπιστία και φερεγγυότητα, cretid, goodwill, faith, confidence, και…Morgan Stanley! Σαν να λέμε Ιάμβλιχος στο εκμοντερνισμένο. Ο μάγκας όμως αυτός έπιασε κάτι σημαντικό: τι σημαίνει κρίση. Κρίση είναι ή φάση μετά το ξεφάντωμα των άπληστων. Το ξενέρωμα των άπληστων, αν προτιμάτε. Είναι τότε που εξαφανίζεται η πίστη από την αγορά. Τότε ο ματσωμένος άπληστος σου λέει: «Δεν κινώ το χρήμα που συσσώρευσα. Δεν έχω εμπιστοσύνη στα κράτη και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Τι θα κάνετε για να κερδίσετε την εμπιστοσύνη μου; Θυσίες να βλέπω στο βωμό του κέρδους μου». Και να θυσίες, να κραυγές, πόνος και θυμιάματα…εκλογές και νέες αρπαχτές. Αυτές ενεργοποιούν ξαφνικά τον ματσωμένο μας άπληστο! Α, δεν ήταν τελικά η πίστη ο κινητήριος μοχλός της επένδυσης! Ο φόβος του Άλλου ήταν που θα έμπαινε στην αγορά στη θέση αυτού; Ούτε αυτό είναι. Η πίστη ότι ο παλιός λύκος ξέρει πότε επιτιθέμεθα στο κοπάδι είναι.

Ο επενδυτής εμπιστεύεται τον παλιόλυκο. (θα μπορούσε να το έχει πει ο Σόρος). Η ελληνική κρίση είναι προϊόν παραγωγής απιστίας. Η παραγωγή αυτή προκάλεσε έλλειψη εμπιστοσύνης. Αυτό πιστωτική κρίση, ενώ τούτο διορθώνεται με ευρωπαϊκή πολιτική πίστη ( δηλαδή μνημόνια)! Μπαρούφες, σαχλαμάρες! Η πίστη είναι πολιτικό μέγεθος και όχι οικονομικό. Πολιτικό που κάνει όμως οικονομία. Δεν αρκούν τα δημοσιονομικά μέτρα για να προκαλέσουν πίστη στην κερδοφορία, προφανώς. Χρειάζεται παραγωγή πολιτικής κερδοφορίας για την δημιουργία «πίστης». Καταλάβατε τι συζητάει σήμερα ο Σαμαράς; Πώς θα προκληθεί κερδοφορία. Με σκληρό ευρώ πάντως αποκλείεται. Ε, τότε γιατί τα βάζεις με τον Λαφαζάνη, ο οποίος είναι είτε απίθανα έξυπνος ή εντελώς ανόητος; Μετά από τον λογαριασμό αποφαίνομαι: ανόητος λόγω λαθεμένου timing και κράμπας στην αφήγηση.

Κοιτάξτε, οι οικονομολόγοι έχουν θεωρητική απάντηση στην ελληνική κρίση, που δεν δουλεύει πολιτικά, ενώ οι πολιτικοί έχουν πολλές απαντήσεις που καμία δεν δουλεύει οικονομικά. Ο λόγος είναι ότι και οι δύο πλευρές, αγνοούν ότι η ελληνική οικονομία απαιτεί πλέον πολύ ενέργεια ( με την βιο-οικονομική έννοια) για ανασυγκρότηση, εξαιτίας όχι απλώς της παρατεταμένης υφέσεως, αλλά και της χρόνιας παραγωγικής αποδιοργάνωσης. Χρειαζόμαστε λοιπόν ενεργειακό κεφαλαίο – επιμένω, με την βιοοικονομική έννοια. Και τι είδους κεφάλαιο θα μπορούσε να είναι αυτό; Το κεφάλαιο που θα οριζόταν σε αντιστροφή αυτού που ορίζουν τα μνημόνια. Δηλαδή, αντί να δεις τους ανθρώπους στην Ελλάδα να πλεονάζουν, να δεις τα αγαθά να πλεονάζουν. Έτσι θα ρίξεις τις τιμές στην αγορά και θα περιορίσεις την ύφεση, μειώνοντας την ανεργία και διατηρώντας τους μισθούς στα σημερινά επίπεδα. Πώς μπορεί να γίνει αυτό;  Αλλάζοντας τη σχέση του μέσου με τον σκοπό που ορίζεται στα μνημόνια με την τρόικα.

Αυτό μπορεί να γίνει υπό τις σημερινές ρυθμίσεις χρεοστασίου υπό διεθνή επιτροπεία και εκτός χρηματαγοράς; ΟΧΙ (μεγαλύτερο από αυτό που νομίζει ο κόσμος ότι είπε ο Μεταξάς)! Άρα, τι απομένει; Μια καλή συμφωνία εξόδου από την ευρωζώνη! Αυτό δεν μπορεί όμως να γίνει για πολιτικούς λόγους (σχέση ευρωπαϊκής ελίτ με χρηματοπιστωτικό σύστημα), αντικειμενικούς λόγους (σύμβαση, ρυθμίσεις αναδιάρθρωσης δημόσιου χρέους και τραπεζικού τομέα) και υποκειμενικούς (κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ). Συνεπώς; Καραντίνα και παραγωγή πλούτου που θα επιβαρύνει λιγότερο το έλλειμμα με λειτουργία παράλληλου εσωτερικού μηχανισμού παραγωγής ρευστότητας (διπλό νομισματικό).  Μα ο παραγόμενος πλούτος επιβαρύνει το έλλειμμα; Ασφαλώς με την μορφή του χρέους και στο βαθμό που η χώρα στηρίζεται σε εισαγωγές και δεν είναι βιομηχανικά αναπτυγμένη. Εδώ θέλει ρέγουλο το πράγμα. Ποιο είναι το επίπεδο του διαχειρίσιμου χρέους; Τρομερά πρόστυχη ερώτηση. Είναι σαν να σε ρωτάω: τι δυνατότητες έχεις να με πλουτίζεις δίχως να δυσανασχετείς; Με χρέος ο κοινωνικός πλούτος γίνεται εισόδημα για τον δανειστή σου και (πρόσεχε τι θα σου πω) σύστημα διακυβέρνησης και ηγεμονίας του. Η πλέον άδηλα θεσμοθετημένη διάσταση της ισχύος.

Να γιατί επιμέναμε στην παραγωγική αναδιάρθρωση με εκδημοκρατισμό. Γίνεται αυτό με σκληρό ευρώ;  Ε, όχι αναγνώστη, ΔΕΝ γίνεται, εκτός εάν η Ελλάδα γινόταν Γερμανικό Κρατίδιο. Μπορεί να γίνει; Σε καμία περίπτωση, ακόμη και να το ήθελαν όλοι οι Έλληνες. Η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στο σημείο που υψώνεται το νέο τοίχος του Βερολίνου: Αυτό διαχωρίζει τον διεθνή χρηματοπιστωτικό ιμπεριαλισμό από το γερμανικό, νεοφιλελεύθερο μοντέλο κυριαρχίας. Η Ελλάδα πλέον δεν ανήκει στη Δύση. Δεν υπάρχει Δύση. Και μια και ποτέ δεν συνδέθηκε στα σοβαρά με τα ψάρια των θαλασσών της, δεν ανήκει πουθενά. Βρίσκεται πολιτικά στο κενό και γεωστρατηγικά ακριβώς στο νοερό σύνορο του νέου τοίχους του Βερολίνου. Και εσύ ψάχνεις γιατί απέτυχαν τα μνημόνια! Όσο το ψάχνεις έτσι, τόσο θα πλανιέσαι και θα πελαγοδρομείς. Τα μνημόνια απέτυχαν διότι δεν αντιμετώπιζαν το πρόβλημα της ελληνικής οικονομικής οργάνωσης στον διεθνή ανταγωνισμό, αλλά το πρόβλημα του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Ευρωζώνη μετά το ξεφούσκωμα της κατά  ίσως και 70% υπερτιμημένης διεθνούς (Δυτικού Τύπου) οικονομίας. Πέραν του ότι τα μνημόνια ήταν τρομερά κακότεχνα ως κατασκευές αυτές καθ’ εαυτές.

Εμπρός λοιπόν για νέα μνημόνια με νέα πτώχευση για να μην γυρίσει η χώρα στην καταραμένη δραχμή που έφερε το ευρώ! Θα μπορούσε ποτέ η Ελλάδα να γυρίσει στη δραχμή; Τι σαχλαμάρες, Θεέ μου, κουβεντιάζουμε! Δεν είπαμε ότι η Ελλάδα ανήκει στο Ευρώ; Στη δραχμή να γυρίσει δεν γίνεται, ούτε υπήρξε ποτέ τέτοια σκέψη από τους διεθνείς ανταγωνιστές. Το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή» εφευρέθηκε για να σου δραχμοποιήσει την οικονομία εντός του πολιτικοοικονομικού χώρου του Ευρώ. Αυτό θα βιώσουμε από εδώ και εμπρός: δραχμοποίηση με νόμισμα αναφοράς το Ευρώ. Νέο πείραμα στην Ενωμένη  - κατά φαντασία ή νεοφιλελεύθερη οικονομικά -  Ευρώπη των ατομικών καταναλωτών – και όχι λαών, φίλε που παρακολούθησες μέχρι εδώ την «συνομιλία» μου με τον γλάρο. Μα υπάρχουν λαοί σήμερα στην Ευρώπη; «Από όπου πέρασε το ΔΝΤ [και η Παγκόσμια τράπεζα] εξαφανίστηκαν οι λαοί» μου έγραψε ένας σοφός γλάρος/αναγνώστης. Δίκιο έχει, μόνον που το ζήτημα είναι αρκετά ευρύτερο.

Όχι, φίλε, λαοί δεν υπάρχουν πια τους πάτησε το τρένο του νεοφιλελευθερισμού που έχει πολλά βαγόνια: «πολιτισμός» γράφει το ένα, «οικονομική μεθοδολογία» το άλλο, «διακυβέρνηση» το τρίτο, «ηθική» το τέταρτο και ακολουθεί πλήθος βαγονιών σαν το ατελείωτο διαστημικό σκάφος του Mel Brooks, στο «History of the World, Part I». Αυτό υπήρξε το προσωπικό μου βασανιστήριο κάποτε, στο οποίο με υπέβαλε ο γιός μου. Να βλέπεις το όχημα να περνά και να περνά και να μην τελειώνει ποτέ! Ο νεοφιλελευθερισμός ενώνει την μοντέρνα εποχή με την μεταβιομηχανική, ισοπεδώνοντας τους λαούς και βραχυκυκλώνοντας την παραδοσιακή αντικαπιταλιστική πρακτική. Στο βαθμό που προσπαθήσεις να αναστήσεις την έννοια του λαού μέσα σε αυτό το περιβάλλον, θα σου προκύψει λαουτζίκος. Και τούτο θα μεταβάλει τον γλάρο σε κότα. Δεν βλέπεις τις πολύχρωμες (κομματικά) κότες που παριστάνουν τους γλάρους; Ο ελληνικός λαός που όλοι είχαμε ως έννοια στο μυαλό μας έτσι ή αλλιώς, δεν θα αναστηθεί ξανά. Μόνον ως ιστορική φάρσα και λαουτζίκος θα ξανα-υπάρξει. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να ξαναδημιουργήσουμε, ξανακατασκευάσουμε λαό. Έναν εντελώς διαφορετικό λαό. Μόνον που αυτό είναι ζήτημα πολιτικής και σχετίζεται με την προσπάθεια ανάπτυξης μηχανισμών αναπαραγωγής της ζωής στον όμορφο τόπο μας και όχι νεκρής ύλης, όπως προνοούν τα συμβόλαια Ευρωπροτεκτορατοποίησης της χώρας μας.