Γράφει ο "Ιος"“Αν δεν το δείξει η τηλεόραση, δεν υπάρχει”. Φαίνεται ότι αυτή η κοινωνική παρατήρηση που δειλά πριν τριάντα χρόνια εμφανίστηκε στα πανεπιστημιακά εργαστήρια των σπουδών επικοινωνίας και στα διάφορα πολιτικά καφενεία, σήμερα έχει πάρει τη διάσταση “αξιώματος” στην Ελλάδα. Η σχέση των πολιτών με την οθόνη της τηλεόρασής τους, μια καθημερινή σχέση αγάπης-μίσους, κυριαρχεί στη ζωή τους. Πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν το αυτονόητο: η φτώχεια και οι κάθε λογής ανασφάλειες παγιδεύουν στους καναπέδες όλο και περισσότερο τους
Ελληνες. Κατά μέσο όρο ο κάθε συμπολίτης μας βλέπει κοντά στις πέντε ώρες τηλεόραση την ημέρα και διαβάζει όλο και λιγότερο, σε σημείο που οι εφημερίδες, τα περιοδικά και τα βιβλία, στη χάρτινη μορφή τους, να οδεύουν προς εξαφάνιση. Στις μεγαλύτερες ηλικίες, στις νοικοκυρές, τους άεργους και τους άνεργους τα ποσοστά σχεδόν ολοκληρωτικής εξάρτησης από την τηλεόραση φτάνουν σε ύψη παγκόσμιου ρεκόρ.
Σ’ αυτό το περιβάλλον ήταν επόμενο να αναπτυχθούν τα τελευταία χρόνια περίεργες και κυρίως αντιφατικές απόψεις για τα μέσα ενημέρωσης, το περιεχόμενό τους, τον κοινωνικό τους ρόλο, τις διασυνδέσεις τους με την .........οικονομική και πολιτική εξουσίας κ.ο.κ. Φτάσαμε σε σημείο να μιλάμε για τηλε-δημοκρατία, χωρίς να μπορούμε να διακρίνουμε αν αυτή η εξέλιξη του “πολιτεύματος” είναι προς τη σωστή …κατεύθυνση ή προς την ακριβώς ανάποδη. Η σύγχυση είναι εμφανής. Και όσο τα αισθήματα του καθενός μας για τα ΜΜΕ γίνονται όλο και πιο
μπερδεμένα και ακραία, κινούμενα διαρκώς σ’ ολόκληρο τον άξονα από το απόλυτο καλό μέχρι το απόλυτο κακό, τότε φτάνουμε σε σχιζοφρενικές καταστάσεις. Αυτός ο μηχανισμός (δεν ξέρω τι ακριβώς θέλω, αν μου αρέσει και τι μου γίνεται, αλλά χαζεύω στον καναπέ) φάνηκε αυτές τις μέρες με την επανάληψη της γνωστής αλλά καθόλου αθώας κουβέντας για το αν επιτρέπεται να απεργούν οι εργαζόμενοι στον Τύπο και στα ΜΜΕ (τεχνικοί, διοικητικοί, εργάτες και υπάλληλοι τυπογραφείων και πρακτορείων διανομής του Τύπου και δημοσιογράφοι), μαζί με
το σύνολο των εργαζομένων της χώρας σε μια κρίσιμη εποχή για το μέλλον της ημιθανούς πλέον “κοινωνικής συνοχής” της χώρας. Η ένταση της πίεσης κατά της απεργίας των εργαζομένων στα ΜΜΕ ήταν περισσότερο ενισχυμένη αυτή τη φορά, με το επιχείρημα της δίωρης καθυστέρησης χειρισμού από τα Μέσα Ενημέρωσης της τραγωδίας στις 5.5.2010 στη Marfin. Τότε που, όπως θυμάστε, τα σωματεία του Τύπου ανέστειλαν την κινητοποίησή τους ώστε ραδιόφωνα, τηλεοράσεις σε “ζωντανές συνδέσεις” και εφημερίδες που θα κυκλοφορούσαν την επομένη να
ενημερώσουν τους πολίτες κυρίως για τα “έκτροπα” (τα οποία έτσι κι αλλιώς με την άδεια των σωματείων του Τύπου είχαν καταγράψει) και δευτερευόντως για τον όγκο, το πάθος των διαδηλώσεων και τα αιτήματα των απεργών.
“Θα μας τρελάνουν αυτοί της ΕΣΗΕΑ. Αποφάσισαν απεργία για την επόμενη Πέμπτη (20/5) με τη ΓΣΕΕ και την ΑΔΕΔΥ. Ούτε δέκα μέρες δεν έχουν περάσει από τα γεγονότα στη Marfin (…) βόμβες μολότοφ, κτίρια και αυτοκίνητα στις φλόγες και καθόλου ενημέρωση”, σημείωνε η εφημερίδα της ακροδεξιάς “Ελεύθερη Ωρα” στις 15/5. Η ίδια εφημερίδα ωστόσο, τέσσερις μέρες μετά ομολόγησε την άλλη της άποψη για τα ΜΜΕ και τον ενημερωτικό τους ρόλο: “Τα λαμόγια των καναλιών και τα ποικίλα τσουλιά και ανώμαλοι που βγαίνουν σε διάφορες εκπομπές όλο και
πληθαίνουν. Και ακούς ασυναρτησίες και αγραμματοσύνες, βλακείες. Και κάποιες φορές συζητήσεις λες και διερράγη βόθρος!”. Την ίδια αντιφατική “θέση” εκπέμπουν σχεδόν όλα τα Μέσα και οι δημοσιογράφοι που διαφωνούν με την κοινή στράτευση των σωματείων του Τύπου κατά τις ημέρες των Γενικών Πανελλαδικών Απεργιών, ακολουθώντας τις αντίστοιχες παλινωδίες του “λαού” για το ίδιο θέμα. “Μεγάλο λάθος του επαγγελματικού σωματείου των δημοσιογράφων να συμμετέχει σε απεργιακές κινητοποιήσεις την ίδια μέρα που αυτές
πραγματοποιούνται (sic). Εφόσον δεχτούμε ότι τέτοιας μεγάλης έκτασης απεργίες εξυπηρετούν συγκεκριμένο σκοπό των εργαζομένων, η φραγή της ενημέρωσης κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί την προβολή των δικαιωμάτων των απεργούντων”, έγραφαν “Τα Επίκαιρα” (15/5). Λίγες γραμμές όμως πιο κάτω υπογράμμιζαν: “Ας μην βαυκαλίζονται οι συνδικαλιστικοί ηγέτες των δημοσιογράφων ότι σε περίπτωση δικής τους απεργιακής κινητοποίησης θα βρουν ανάλογη συμπαράσταση από τους άλλους εργαζόμενους. Κι αυτό διότι η κοινή γνώμη, εξαιτίας της προκλητικής
συμπεριφοράς κάποιων δημοσιογράφων είτε άλλων που τους θεωρούν ενεργούμενα έχει κατατάξει τον κλάδο μεταξύ των υπευθύνων για το σημερινό χάλι μαζί με τους πολιτικούς…”. Ανάλογες απόψεις είδαμε και σε περιοδικά με “ξεβράκωτες”: “…η ΕΣΗΕΑ είχε τη φαεινή ιδέα να κάνουν απεργία και οι δημοσιογράφοι. Και ποιός θα κάλυπτε τις κινητοποιήσεις και θα ενημέρωνε τον κόσμο ρε παιδία;” αναρωτιέται το φιλεργατικό Maxim. “Δεν έβαλαν μυαλό από την τεράστια ήττα που υπέστη η ΕΣΗΕΑ κατεβάζοντας τα ρολά της ενημέρωσης συμμετέχοντας στην
γενική απεργία που κατέληξε στην τραγωδία της Μαρφίν”, υποστήριζε ο Μάκης Κουρής στο ΠΑΡΟΝ (16/5). Τα ίδια πάνω κάτω επιχειρήματα χρησιμοποίησε και η παρέα του κ. Σόμπολου για να αλλάξει την απόφαση της ΕΣΗΕΑ ώστε να μην απεργήσουν οι δημοσιογράφοι και συνακόλουθα να σμπαραλιάσει τη διασωματειακή ενότητα των εργαζομένων στα ΜΜΕ, το πιο πολύτιμο όπλο των εργαζομένων τις μέρες των ομαδικών απολύσεων και της εξαθλίωσης του κλάδου. Η χαρά των εργοδοτών.
Οι φωνές κατά της απεργίας των εργαζομένων στα ΜΜΕ είτε προέρχονταν από εκπομπάρχες και πανελίστες των ηλεκρονικών ΜΜΕ, είτε ακόμα και από την διοίκηση Παναγόπουλου της ΓΣΕΕ, η οποία έστειλε σχετική επιστολή στην ΕΣΗΕΑ, αγωνιώντας -εύλογα, αν μπεί κανείς στη δύσκολη θέση τους- για το πώς θα δείξουν τα κανάλια τις ομιλίες τους, όλες κατέληγαν στην ανάγκη “κάλυψης” των κινητοποιήσεων και των αιτημάτων των εργαζομένων. Κατά διαβολική σύμπτωση η λέξη της δημοσιογραφικής πιάτσας “κάλυψη” σημαίνει ταυτόχρονα στη γλώσσα μας
και συγκάλυψη. Οπως σημείωσε ο συνάδελφος Στάθης Σταυρόπουλος στην “Ελευθεροτυπία”, 18/5, αναφερόμενος στη μεγάλη συγκέντρωση και την πορεία του ΚΚΕ που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σάββατο στο κέντρο της Αθήνας τα ΜΜΕ την …”κάλυψαν” κανονικά: “Ούτε τα κανάλια την ‘είδαν’, ούτε στις εφημερίδες της Δευτέρας βρέθηκε αράδα να λέει κάτι σχετικό. Είναι αυτό δημοσιογραφία για την ενημέρωση του λαού;”.
Εδώ λοιπόν είναι όλο το ζουμί. Η τηλεόραση με την σχεδόν απόλυτη επιρροή στην ελληνική κοινωνία, αλλά και τα άλλα μέσα μικρότερης εμβέλειας, πόσο “καλύπτουν” και ποια γεγονότα; Ποιές ιδέες, ποια στοιχεία ιεραρχούν και προβάλλουν; Η Ματίνα Παπαχριστούδη στη στήλη της στην εβδομαδιάια εφημερίδα “Δρόμος της Αριστεράς” (15.5), γράφει για μια πρόσφατη εξέλιξη, χαρακτηριστική της “λειτουργίας του συστήματος μαζικής χειραγώγησης που επιχειρείται για την απόλυτη επικυριαρχία του ΔΝΤ στην κοινωνία και το πολιτικό σύστημα”. Λίγο
πριν την επικύρωση από τη Βουλή της “βοήθειας” από την τρόικα πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις και εκπαιδευτικά σεμινάρια από γνωστή εταιρεία επικοινωνίας, που συνεργάζεται συστηματικά με την πολιτική εξουσία και τα ΜΜΕ, “για την κατανόηση των μέτρων που θα επιβληθούν στην ελληνική οικονομία, την ανάγκη επιβολής τους και τις μεθόδους προώθησής τους στην κοινή γνώμη”. Σ’ αυτές τις εκπαιδευτικές συναντήσεις ιδεολογικής “καθοδήγησης” των πολιτών κλήθηκαν επιχειρηματίες, εκδότες, ιδιοκτήτες ΜΜΕ και αρκετοί
μεγαλοδημοσιογράφοι. “Το star system, δηλαδή, που απαρτίζει στην παρούσα φάση την ομάδα κρούσης” του καθεστώτος, τονίζει το δημοσίευμα.
Ας τα σκεφτούν όλα αυτά όσοι -λένε ότι- περιμένουν πως η λειτουργία των ΜΜΕ σε μια μέρα γενικής απεργίας θα φέρει την …εξέγερση του κοινού τους. Ριάλιτι, μεσημεριανάδικα, τοκ σόου, τερατολογίες και τη φωνή του συστήματος φέρνει -και οι πρώτοι που το ξέρουν είναι οι ίδιοι οι εργάτες των Μέσων Ενημέρωσης και Αποβλάκωσης. Και όταν σκάσει το πρώτο επεισόδιο θα δραματοποιηθεί τόσο, ώστε να μην ξανασηκωθεί κανείς πιά από τον καναπέ του. Και έρχεται και το Μουντιάλ…