Οι επαναστάσεις και τα κλειστά συστήματα στην πρόσφατη ιστορία
Του ιστορικού συγγραφέα Ματθαίου Χ. Ανδρεάδη
Οι μπολσεβίκοι, που κατέλαβαν πραξικοπηματικά στη Ρωσία το 1917 την εξουσία το 1917, αφού επιβλήθηκαν στους λαούς των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης μεταπολεμικά, κυβέρνησαν και εκεί με τ΄ ανδρείκελά τους, τρομοκρατώντας και με τη βία κυριαρχώντας, επί δεκαετίες, μέχρι τη σημαδιακή πτώση του τείχους του Βερολίνου την 9η Νοεμβρίου 1989.
Ποιό,λοιπόν, ιστορικό δίδαγμα θα μπορούσε να βγεί απ΄τα γεγονότα αυτά, στις μέρες μας;
Επιτρέψτε μου να παραθέσω σχετικά ένα λίγο παλαιότερο, αλλ΄ωστόσο λίαν επίκαιρο άρθρο μου:
«Οταν ο Ναπολέων Βοναπάρτης πραξικοπηματικά κι΄ αυτός κατέλαβε την εξουσία, μετά την Τρομοκρατία του 1793, ο Ταλλεϋράνδος τόλμησε σε ημέρες δόξας, να του πει, προφητικά: «Μπορείς να κάνει το παν με τις ξιφολόγχες, κύριέ μου, εκτός από του να καθίσεις πάνω τους!»
Με τη φράση αυτή εννοούσε ο πολύπειρος αυτός διπλωμάτης το εφήμερο κάθε τυραννίας. Και πραγματικά, η Ναπολεόντεια εξουσία δεν μπόρεσε ν΄ανακόψει τον θρίαμβο των ιδεωδών Ελευθερία-Ισότης-Αδελφότης της Γαλλικής Επαναστάσεως, αφού τα .........
ιδανικά αυτά έγιναν, βαθμιαία, κτήμα της συνειδήσεως των Ευρωπαϊκών λαών. Εδώ θα μπορούσε κανείς να επαναλάβει την προ αιώνος και πλέον, διορατική διακήρυξη του Τοκβίλ:«Αν προσπαθήσει κανείς να σταματήσει την πορεία της Δημοκρατίας, αυτό θα έμοιαζε σαν να αντιμαχόταν τον ίδιο τον Θεό!».
Στην περίπτωση της Ευρώπης τα Ευρωπαϊκά καθεστώτα, τα οποία προήλθαν απ’τή Γαλλική Επανάσταση, μετά την πτώση του Ναπολέοντα, όχι μόνο αποτέλεσαν πολιτείες φιλελευθερισμού, οι οποίες οδήγησαν τους λαούς τους στην πραγμάτωση της πολιτικής Δημοκρατίας, αλλά, με βάση τα ιδεώδη του περίφημου αυτού τρίπτυχου, όλοι οι Ευρωπαϊκοί λαοί, έκτοτε και επί δύο αιώνες ακριβώς, αναπτύχθηκαν ραγδαία και ευρύτατα, ώστε τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, η Ελευθερία γενικά και ο πολιτικός φιλελευθερισμός, με την συντελεσθείσα κοινωνική και οικονομική πρόοδο, ν΄αποτελούν φυσιολογική κατάσταση σήμερα, εποχή τεχνολογικής Επαναστάσεως και εκρήξεως ευρείας ευημερίας,για όλους τους ανθρώπους.
Το Ευρωπαϊκό προηγούμενο, λοιπόν, δίδαξε, ότι τα δημοκρατικά
ιδεώδη, ως κληρονομιά του αναπτυγμένου Ευρωπαϊκού πολιτισμού και της Γαλλικής Επαναστάσεως (ανεξάρτητα από προσωρινές αναστολές), η κοινωνική δικαιοσύνη και ο Χριστιανισμός, ορθώς θεωρήθηκαν, ότι αποτελούν, ιστορικά, τρεις φάσεις μιας και μόνης ιδέας, αυτής η οποία, για να χρησιμοποιήσω μία φράση του Μπέρναρτ Σω, εκφράζεται στην ίδια την ιδέα με την Χριστιανική πίστη στην ομοιότητα του Θεού με τον άνθρωπο και στην Αθανασία της ψυχής, πίστη η οποία προϋποθέτει, ότι κάθε άνθρωπος, πρέπει να εκτιμά τον εαυτό του, να τον κυβερνά και ν΄αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων εκείνων, με τις οποίες ο ίδιος ελεύθερα διαμορφώνει τη μοίρα του.
Στη δεύτερη περίπτωση,τώρα: Η Ελευθερία,αφού συκοφαντήθηκε επί μακρόν,σε όλες τις χώρες όπου έδρασαν οι αγκιτάτορες του μπολσεβικισμού, οι οποίοι με δριμύτητα και σαρκαστικό, ούτως ειπείν, πτύοντα τόνο πρόφεραν την λέξη Ελευθερία, στην πράξη στραγγαλίσθηκε απ΄τόν «υπαρκτό σοσιαλισμό», οποιασδήποτε αποχρώσεως, εν ονόματι των κενών περιεχομένου συνθημάτων της Ισότητος και Αδελφότητος.
Πράγματι, η Ελευθερία και η Δημοκρατία, για τους ηγέτες και τα όργανα του ανύπαρκτου σοσιαλισμού, ουδέποτε αποτέλεσαν μία απ΄ τὶς ρίζες, έστω του «σοσιαλισμού», που διακήρυσσαν.
Αντίθετα, όσες φορές αναγκάσθηκαν να λάβουν θέση, εκ των πραγμάτων, επί του ουσιώδους αυτού κεφαλαίου της ζωής των ανθρώπων, άλλοτε τις δέχθηκαν ως ένα απ’ τους πολλούς κλάδους του, άλλοτε πάλι, αποτέλεσαν μιά απλή φραστική διατύπωση για να ησυχάζουν οι αφελείς.
Η κατάργηση της Ελευθερίας και των αγαθών της, επέτρεψε σε όλους τους τυράννους του... ανιστόρητου σοσιαλισμού, όλων των χωρών στις οποίες αυτοί επιβλήθηκαν (εμφανισθέντες ως «νέοι επί της γης θεοί»), αντιμαχόμενοι τον Ουράνιο Θεό και τα δημοκρατικά ιδεώδη και συγκροτημένοι σε μία κλειστή και τυραννική ψευδοαδελφότητα, ως «νομενκλατούρα» (κάστα), να επιβάλουν ή και σ΄ άλλους λαούς, κατά τα επόμενα χρόνια, να επιδιώξουν να επιβάλουν και εδραιώσουν με τη βία και την τρομοκρατία τον εξισωτισμό στην αθλιότητα…
Μπροστά στην εξέγερση των λαών της Ανατολικής Ευρώπης το 1989-1990 και τη συντελεσθείσα, εκεί, Επανάσταση για την αποτίναξη του ζυγού και την διεκδίκηση της Ελευθερίας, γενικά, όπως επίσης του δικαιώματος εκατομμυρίων ανθρώπων να λατρεύουν τον Θεό τους (αφού η πίστη προς αυτόν δεν ξερριζώθηκε απ΄τή ψυχή των κατατρεγμένων αυτών λαών), να καθιερώσουν τον πολυκομματισμό και δι΄αυτού να οδηγηθούν στην κατάκτηση της ευημερίας και της προόδου, οι οπαδοί του ερυθρού ολοκληρωτισμού, αποσβολωμένοι, παρέμειναν αμήχανοι...
Αλλά και ο ελεύθεροι άνθρωποι, που έζησαν συγκλονισμένοι τις εξελίξεις, δεν αρκέσθηκαν μόνο στην εκτίμηση των γεγονότων αυτών, επαναλαμβάνοντας απλώς τα λόγια του Γκαίτε, μετά τη μάχη του Βαλμύ: «Κύριοι! Σήμερα ξεκινάει από εδώ μία καινούργια εποχή της παγκόσμιας Ιστορίας και μπορείτε να λέτε, ότι είστε παρόντες!». Αλλά θέλησαν, έκτοτε, να οικοδομήσουν ελεύθερα τη ζωή τους και να καθορίσουν οι ίδιοι τη μοίρα τους.
Πώς, λοιπόν, μπορεί κανείς να συνοψίσει ιστορικά όλα αυτά τα συμβάντα;
Στη φυσική επιστήμη, είναι γνωστό το Δεύτερο Θερμοδυναμικό Αξίωμα του Κλαούζιους, το οποίο βεβαιώνει, ότι το Σύμπαν απορρυθμίζεται, όπως ακριβώς ένα ρολόϊ, του οποίου η ενέργεια υποβαθμίζεται σταθερά, έως ότου, τελικά, διαλυθεί. Το Δεύτερο αυτό Αξίωμα ήδη ισχύει μόνο για ένα κλειστό σύστημα, του οποίου μοιραία κατάληξη είναι η κόπωση, η απορρύθμιση και η υποβάθμιση της αυτοδυναμίας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός νέου συστήματος κ.ο.κ. Ο νομπελίστας Έρβιν Σρέντιγκερ, ονόμασε αυτή την υποβαθμισμένη ενέργεια «Εντροπία», την οποία έλαβε ως μέτρο για να υπολογίζει την απώλεια της ενέργειας ενός συστήματος, από την τάξη δηλαδή στην αταξία.
Τα κλειστά κοινωνικά και πολιτικά συστήματα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, παρομοίως, απώλεσαν την ενέργειά τους και δι΄αυξήσεως της κοινωνικής «εντροπίας», δηλαδή δέσμια στους δογματισμούς τους αλλά και ανίκανα ν΄ αντιμετωπίσουν την κοινωνική και οικονομική καθυστέρηση, την οποία προκάλεσαν, δια της στερήσεως απ’τούς λαούς τους, του δικαιώματος να δρουν
ελεύθερα, αναπτύσσοντας τις ικανότητες και την ευφυΐα τους, σε όλους τους τομείς του βίου τους, οδηγήθηκαν στην απορρύθμιση και τελικά στη διάλυση, όπως συνέβη με τις συντελεσθείσες
κοσμοϊστορικές εξελίξεις, απ΄ τους μέχρι τότε καταπιεσμένους λαούς, οι οποίοι, κατά μυριάδες, κραύγαζαν στους δρόμους: «Ποτέ πια κομμουνισμός!
Οι διεθνείς εξελίξεις, η μεγάλη πρόκληση για τους λαούς αυτούς απ΄ τήν ευημερία των Δυτικών λαών και η έκρηξη της πληροφορικής, οδήγησαν τα καθεστώτα αυτά στην «εντροπία».
Και εμείς; Εάν έλθουμε στα καθ΄ημάς σήμερα, θα διαπιστώσουμε, ότι άνευ... έντροπής, οι Έλληνες συνεχίζουν το δρόμο της απώλειας των δυνάμεών τους, κινδυνεύοντας να τεθούν στο περιθώριο των
εξελίξεων, που συντελούνται στους δυτικούς και στους ανατολικούς, ακόμη,λαούς της Ευρώπης...
Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Διατί δεν ηδυνήθημεν,ποτέ,να καταστήσωμεν επί μακρόν οπωσούν χρόνον χρήσιμον και εις ημάς, την ανεξάντλητον πολιτικήν και κοινωνικήν του Έθνους περιουσίαν, από της οποίας άχρι τούδε ωφελήθη όλος ο πεπολιτισμένος κόσμος, παρεκτός ημών;», ρωτούσε ο ιστορικός Κων.Παπαρρηγόπουλος.
«Μήπως διότι παρ΄ημίν η διανοητική δύναμις είναι, ως επί το πλείστον, ισχυροτέρα της ηθικής; Μήπως διότι μη έχοντες την συνείδησιν της ανισότητος, δεν ησχολήθημεν ποτέ προσηκόντως να φέρωμεν εις ισορροπίαν τας δύο αυτάς δυνάμεις; Και οι μεν κατ΄ ιδίαν άνθρωποι, εί και απεστερημένοι της ηθικής εκείνης δυνάμεως, ήτις αποτελεί την κυριωτάτην του δημοσίου ανδρός αρετήν, δύνανται, ενίοτε, να μεγαλουργήσωσι και να κλεϊσθώσιν, αλλά τα έθνη τα παραδίδοντα την τύχην αυτών εις άνδρας μη έχοντας την αρετήν εκείνην δύνανται άρα γε να συντηρηθώσι και να ευδαιμονήσωσι; Ζήτημα καίριον δια το ενεστώς και το μέλλον ημών, ζήτημα το οποίον δεν δύναται να λυθή ορθώς, ειμή εάν αποφασίσωμεν, επί τέλους, μεγάλοι και μικροί, άρχοντες και λαός, να μελετήσωμεν, άνευ εθνικών προλήψεων, την πάτριον Ιστορίαν, ίνα διδαχθώμεν εξ αυτής ού μόνον τα τε προτερήματα αλλά και τα ελατττώματα ημών, τα απαραιτήτου δεόμενα επανορθώσεως» κατέληγε ο Κων.Παπαρρηγόπουλος.
Ας ελπίσουμε και τώρα, η σοφία της Ιστορίας μας να μην έλθει όπως το ιερό πτηνό της Αθηνάς, κατόπιν εορτής, επί ερειπίων, όταν,πλέον
«τα γεγονότα δεν απογίγνονται…».