Ύφεση, δημοσιονομική κρίση και αλλαγή πολιτικού κλίματος συνθέτουν εκρηκτικό μείγμα για την κερδοφορία και το ΧΑ – Ηχηρές προειδοποιήσεις από Citi και οίκο Moody’s για «τέλος του πάρτι» στο ΧΑ και σοβαρό αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρας – Ποιες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης έχουν θορυβήσει τραπεζίτες και επιχειρηματίες
Σε ναρκοπέδιο βαδίζουν το 2010 οι τράπεζες και οι ισχυρές εισηγμένες επιχειρήσεις της χώρας, καθώς η ύφεση, η δημοσιονομική κρίση και οι πρωτοβουλίες της νέας κυβέρνησης συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα για την κερδοφορία και απειλούν να δώσουν άδοξο τέλος στις προσδοκίες για συνέχιση του ράλι που ξεκίνησε στο ΧΑ από τα χαμηλά του περασμένου Μαρτίου.
Δύο ηχηρές προειδοποιήσεις από την Citi και τον οίκο Moody’s απηχούν τις ανησυχίες όχι μόνο των ξένων επενδυτικών οίκων και αξιολογητών της χώρας, αλλά και τον προβληματισμό που αναπτύσσεται στους τραπεζικούς και επιχειρηματικούς κύκλους της χώρας:
- Αναλυτής της Citigroup, που έγινε πρόσφατα remote member του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, τόνισε αυτή την εβδομάδα ότι είναι αμφίβολο αν θα συνεχισθούν οι ...........
εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό, που οδήγησαν στην ισχυρή ανάκαμψη της αγοράς τους τελευταίους μήνες. Το «εύκολο χρήμα», όπως τόνισε χαρακτηριστικά, βρίσκεται πίσω από την άνοδο του Δείκτη, αλλά στο εξής οι επενδυτικές τοποθετήσεις από το εξωτερικό θα γίνουν επιλεκτικές, ενώ είναι διάχυτη η ανησυχία των ξένων επενδυτών για την κακή μακροοικονομική εικόνα της Ελλάδας και τα δημοσιονομικά προβλήματα. Για τις τράπεζες, μάλιστα, τόνισε ότι δεν πείθει πλέον την αγορά το story της ανάπτυξης στα Βαλκάνια, λόγω των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χώρες της περιοχής.
- Αναλυτής του οίκου Moody’s, που αναμένεται προσεχώς να υποβαθμίσει την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας και των τριών μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας (Εθνική, Alpha, Eurobank), τόνισε χθες, μιλώντας στο Reuters, την ανησυχία του για την ανάπτυξη της οικονομίας μακροπρόθεσμα. «Έχουμε κάποιες ανησυχίες για την ικανότητα να επιτύχει κάποιον ρυθμό ανάπτυξης τα επόμενα δέκα χρόνια και ένα επίπεδο δημοσιονομικής προσαρμογής που θα κρατήσει το χρέος στα τρέχοντα επίπεδα», δήλωσε ο αναλυτής της Moody’s, υπογραμμίζοντας μάλιστα ότι το πιθανότερο είναι να υπάρξουν και άλλα προβλήματα τα επόμενα πέντε χρόνια.
Για την ελληνική οικονομία, όπως συμφωνούν όλοι οι αναλυτές, ο συνδυασμός χαμηλής ανάπτυξης ή και συρρίκνωσης του ΑΕΠ με την υπερχρέωση του δημόσιου τομέα, αλλά και των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, αποτελούν τη σοβαρότερη απειλή. Αν δεν μεγαλώσει η πίτα της οικονομίας, πολύ δύσκολα το Δημόσιο θα αντιμετωπίσει την απειλητική αύξηση του χρέους, ενώ ακόμη και οι μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας θα έχουν τεράστια δυσκολία να διατηρήσουν την κερδοφορία τους, αφού πλέον τα περιθώρια περικοπής κόστους εξαντλούνται.
Νέο σκηνικό στους φόρους
Τραπεζίτες και επιχειρηματίες, που μελέτησαν τις τελευταίες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης, διαπιστώνουν τώρα μια σημαντική στροφή πολιτικής με απειλητικές διαστάσεις: η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, σε αντίθεση με την κυβέρνηση Καραμανλή, εμφανίζεται αποφασισμένη να αυξήσει τις φορολογικές επιβαρύνσεις των μεγαλύτερων επιχειρήσεων, ανατρέποντας το δόγμα της «φορολογικής προστασίας» τους, που είχε κυριαρχήσει τα τελευταία χρόνια στο όνομα της παροχής κινήτρων για περισσότερες επενδύσεις.
Πρόκειται για μια ουσιαστική πολιτική διαφορά, που όπως τονίζουν τραπεζικά και επιχειρηματικά στελέχη διαμορφώνει νέο, δυσμενέστερο περιβάλλον και για το Χρηματιστήριο. Δεν είναι μόνο η έκτακτη εισφορά, με συντελεστή μέχρι και 10% στα κέρδη προ φόρων του 2008, που προβληματίζει τις επιχειρήσεις, αλλά η γενικότερη κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής, που φαίνεται ότι οδηγεί σε σημαντικές επιβαρύνσεις παρά την ύφεση.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι στο νέο προϋπολογισμό, παρότι εγγράφονται μειωμένα έσοδα από τη φορολογία των νομικών προσώπων κατά 7,2% λόγω της κρίσης, οι λοιποί άμεσοι φόροι, στους οποίους περιλαμβάνονται και τα έσοδα από την έκτακτη εισφορά των επιχειρήσεων, αυξάνονται κατά 43,8%.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση προσανατολίζεται σε μεγάλη αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων και στην ακίνητη περιουσία των εταιρειών, που θα θίξει κυρίως τις μεγαλύτερες εταιρείες, καθώς ο νέος Φόρος Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας θα έχει προοδευτικούς συντελεστές, που θα είναι ιδιαίτερα υψηλή για τις μεγάλες ιδιοκτησίες. Επιπλέον, οι μεγαλομέτοχοι των εισηγμένων θα έχουν να αντιμετωπίσουν και τη μεγάλη αλλαγή στη φορολογία εισοδήματος, με τη φορολόγηση και των εισοδημάτων από μερίσματα με βάση την κλίμακα, όπου ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής θα διατηρηθεί στο 40%.
Σε μια περίοδο ύφεσης και δραματικών περικοπών στο λειτουργικό κόστος, καθώς η μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3% το 2010, σύμφωνα με τις προβλέψεις της κυβέρνησης, δεν επιτρέπει στις εταιρείες να παρουσιάσουν υγιή αύξηση του τζίρου, οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις απειλούν να εκτροχιάσουν εντελώς τις προβλέψεις για κέρδη μετά τους φόρους το 2010 και τα επόμενα χρόνια. Παράγοντες του επιχειρηματικού κόσμου αναγνωρίζουν ότι η δημοσιονομική κατάσταση απαιτεί να αναλάβουν βάρη και οι επιχειρήσεις, τονίζουν όμως ότι προς το παρόν δεν είναι σαφές πού ακριβώς κλείνει ο κύκλος των πρόσθετων φορολογικών επιβαρύνσεων.
«Πολιτικός κίνδυνος»
Την ίδια στιγμή, σειρά πρωτοβουλιών της κυβέρνησης δημιουργούν έναν ιδιότυπο «πολιτικό κίνδυνο» για τις επιχειρήσεις και ιδιαίτερα για τις μεγάλες τράπεζες:
- Αυτή την εβδομάδα, ο «εφιάλτης» του ασφαλιστικού προβλήματος των τραπεζών επανήλθε, καθώς ο υπουργός Εργασίας προανήγγειλε έναρξη διαλόγου με τραπεζίτες και ΟΤΟΕ, δηλώνοντας μάλιστα, με επιστολή του στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, ότι η νέα κυβέρνηση διαφωνεί με όλες τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις Αλογοσκούφη. Παράλληλα, η δημιουργία μετώπου κυβέρνησης-ΟΤΟΕ υπέρ των συλλογικών διαπραγματεύσεων αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να αρχίσουν σύντομα διαπραγματεύσεις για νέα συλλογική σύμβαση στον τραπεζικό κλάδο, που οι τραπεζίτες φοβούνται ότι οδηγεί σε διόγκωση του εργατικού κόστους. Και όλα αυτά, την ώρα που η Ένωση Τραπεζών αντιδρά έντονα στο νομοσχέδιο για τη ρύθμιση οφειλών των ασθενέστερων και περιμένει με ανησυχία τις επόμενες ρυθμίσεις που θα αφορούν την κατάργηση του ανατοκισμού και των καταχρηστικών πρακτικών στην καταναλωτική πίστη. Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, φοβούνται οι τραπεζίτες, οδηγούν σε αύξηση του λειτουργικού κόστους και συμπίεση των περιθωρίων επιτοκίου, με επιπτώσεις στην κερδοφορία, που είναι δύσκολο να υπολογισθούν σήμερα.
- Στον τομέα των κατασκευών, η κυβέρνηση έχει ήδη προαναγγείλει ότι «παγώνει» και θέτει υπό επανεξέταση προγραμματισμένα από την προηγούμενη κυβέρνηση έργα δισεκατομμυρίων, από την επέκταση του δικτύου της Αττικής Οδού και τον αυτοκινητόδρομο στη Δυτική Πελοπόννησο , μέχρι την κατασκευή διεθνούς αερολιμένα στην Κρήτη. Την ίδια ώρα, ο αρμόδιος υπουργός Δ. Ρέππας προαναγγέλλει εκτεταμένες αλλαγές στη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων έργων, με τη δημιουργία νέας αρχής που θα αναλάβει τους διαγωνισμούς, δημιουργώντας αβεβαιότητα για το πότε θα αρχίσει να κινείται και πάλι το «κύκλωμα» των κατασκευών. Το νέο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για το 2010 είναι σημαντικά αυξημένο, ξεπερνώντας τα 10 δις. ευρώ, αλλά προς το παρόν φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν έχει την πρόθεση να κατευθύνει μεγάλο μέρος των κονδυλίων στις κατασκευές, αλλά θα δώσει έμφαση στην Παιδεία και την Υγεία.
ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 10