Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
Το Ιερό της Περγάμου στο Βερολίνο
Όταν ξεκίνησε η εκστρατεία επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα, με σύνθημα «τα γλυπτά ανήκουν στην Ελλάδα», πολύ γρήγορα κατάλαβαν όλοι ότι το σύνθημα είχε ένα πρόβλημα. Οι χιλιάδες αρχαιολόγοι των εκατοντάδων αρχαιολογικών μουσείων της Δύσης έμειναν παντελώς αδιάφοροι μέχρι τρομοκρατημένοι. Αν η επιστροφή δημιουργούσε ένα νομικό προηγούμενο θα έπρεπε να αδειάσουν όλα τα αρχαιολογικά μουσεία της Δύσης από τα ελληνικά, αιγυπτιακά, ρωμαϊκά, ασσυριακά, κ.λ.π. εκθέματα. Ολοι οι αρχαιολόγοι των χωρών αυτών θα έπρεπε να χάσουν τη δουλειά τους ή να περιοριστούν σε ανασκαφές στις χώρες προέλευσης των έργων τέχνης. Ευτυχώς, αντιλήφθηκαν όλοι ότι δίχως συμμαχίες και συνεργασίες δεν επιτυγχάνεται τίποτα στη διεθνή σκακιέρα. Ετσι το σύνθημα μετατράπηκε στο «τα γλυπτά ανήκουν στον τόπο προέλευσής τους». Ολοι σχεδόν οι μουσειολόγοι του κόσμου δέχονται ότι τα έργα τέχνης είναι μάρτυρες της ανθρώπινης πολιτισμικής ιστορίας και συνδέονται με τον συγκεκριμένο τόπο δημιουργίας τους (in situ) . Εξω από το χώρο αυτό δεν έχουν να μας φανερώσουν τίποτα. Είναι απλώς νεκρά βουβά αντικείμενα δίχως δεσμό και συνέχεια. Ενας από τους πρωτεργάτες αυτού του κινήματος Νέας Μουσειολογίας ήταν και ο διευθυντής μου στο Uebersee Museum της Βρέμης, Herbert Ganslmay, πρόεδρος των Εθνολογικών Μουσείων στην UNESCO. Φλογερός Φιλλέληνας και φίλος της Μελίνας (τάφηκε στο νεκροταφείο της Καισαριανής) είχε γράψει ένα βιβλίο με τίτλο: «Η Νεφερτίτη θέλει να πάει στο σπίτι της» ( Die Nefertiti will nach Hause), εννοώντας ότι την περίφημη πολύχρωμη προτομή της Νεφερτίτης (1370-1330 π.Χ) που βρίσκεται στο Altes Museum του Βερολίνου.
Υπάρχουν μοναδικά εκθέματα σύμβολα που αποτελούν κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας και όχι μόνο της Ελλάδος και ένα από αυτά είναι σίγουρα και τα γλυπτά του Παρθενώνα. Αυτά ανήκουν στον τόπο καταγωγής τους. Το ίδιο ισχύει και για τις τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου της Θήρας, που ανήκουν στο Ακρωτήρι και όχι στο Αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας. Υπάρχουν χιλιάδες παρόμοια αγαλματίδια(κούροι, ταναγραίες, κ.λ.π.) αγγεία και άλλα ελληνικά αρχαία αντικείμενα που εκτίθενται σε διάφορα μουσεία του κόσμου. Κανείς δεν είπε να επιστραφούν κι αυτά. Δεν είναι κακό, π.χ. ένας αμερικανός επισκέπτης που δεν έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί τη χώρα μας να έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει στη χώρα του ένα αυθεντικό αντικείμενο αρχαίας ελληνικής τέχνης. Αλλωστε και στα υπόγεια του Εθνικού αρχαιολογικού μουσείου μας υπάρχουν πάνω από 4000 αιγυπτιακά έργα τέχνης προσφορές από έλληνες της Αιγύπτου που έφυγαν από την Αίγυπτο μετά την άνοδο του Νασέρ στην εξουσία. Οι γερμανοί πήραν όλο το ιερό του ναού της Περγάμου, το μετέφεραν στο Βερολίνο και ονόμασαν το Μουσείο «Pergamon Museum». Αυτό είναι αποδεδειγμένα έργο τέχνης ελλήνων. Μπορούμε να το απαιτήσουμε, έχει κάποιο νόημα, ή να απαιτήσουμε να επιστρέψει στο φυσικό του χώρο στην Πέργαμο; Tα μοναδικά γλυπτά του Παρθενώνα είναι παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά και ανήκουν στο σπίτι τους στον Παρθενώνα μας.