Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης
«Πλοίο διαρκείας η χώρα μου»
( Ο. Ελύτη «ο Μικρός Ναυτίλος»)
Την ώρα που η οικονομική κρίση χτύπησε «για τα καλά» την πόρτα μας με κύριο θύμα τη νέα γενιά, «την «ελπίδα του έθνους», οι λεγόμενοι θεσμοί-πυλώνες του κράτους έθνους και της δημοκρατίας (οικογένεια, κόμματα, συνδικάτα, εκκλησία) διαβρώνονται καθημερινά και μεταβάλλονται σε θεσμούς «ζόμπι», ανίκανους να αντιδράσουν και να καθορίσουν ένα νέο περιεχόμενο προσαρμοσμένο στις νέες συνθήκες. Με παλιές συνταγές και μέσα, δεν λύνονται τα σημερινά περίπλοκα προβλήματα.
Ο κόσμος μας δεν είναι πλέον αυτός που ξέραμε. Σύμφωνα με τον αμερικανό μελλοντολόγο Ray Kurzweil, μέσα στον 21ο αιώνα θα ζήσουμε μια τεχνολογική ανάπτυξη αντίστοιχη με αυτή των τελευταίων 20 000 ετών. Εάν, έστω και κατά το ήμισυ, επαληθευτεί η πρόβλεψή του, πολύ δύσκολα μπορεί κανείς να σχηματίσει μια εικόνα για το πώς θα είναι ο κόσμος μας σε μερικές δεκαετίες. Οι εξελίξεις τρέχουν πλέον με ψηφιακές ταχύτητες αλλά οι ηγέτες των προαναφερόμενων θεσμών, σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας ακόμη περισσότερο, σκέφτονται και τρέχουν με ταχύτητες χελώνας. Ανίκανοι όχι μόνο να προβλέψουν το άμεσο μέλλον αλλά ακόμη και να δουν το παρόν. Τα πρόσφατα γεγονότα στον Αγιο Παντελεήμονα, έδειξαν ότι δεν μπορούν να δουν ούτε καν αυτό που συμβαίνει κάτω από τη μύτη τους. Αν παρακολουθήσετε δίχως κομματικές παρωπίδες τους περισσότερους πολιτικούς μας όλων των κομμάτων στις τηλεοπτικές συζητήσεις, θα δείτε ότι αρέσκονται στο να πιστεύουν στην ίδια τους την προπαγάνδα και στις ιστορίες που ουσιαστικά μόνοι τους δημιουργούν. Οι άνθρωποι δίνουν την αίσθηση ότι ζουν σε έναν άλλον διαφορετικό κόσμο από τον δικό μας. Δίχως τα απαραίτητα τυπικά προσόντα (γνώσεις και ηγετικές ικανότητες), δίχως φαντασία, δέσμιοι του λεγόμενου «πολιτικού κόστους» και των εκβιασμών των λεγόμενων νταβατζήδων, «φέρονται και άγονται» από εξωκοινοβουλευτικά λόμπι. Μπορεί να έχουν, ως όφειλαν, όλες τις πληροφορίες (πολύ αμφίβολο) αλλά λόγω έλλειψης ευελιξίας, καθαρής σκέψης και ικανοτήτων να μην μπορούν να αντιδράσουν και να καθορίσουν τα γεγονότα.
Σε διάφορες συζητήσεις και με αφορμή τα γεγονότα του Δεκεμβρίου, πολλοί άρχισαν να ελπίζουν στη Νέα Γενιά. Πολύ φοβάμαι ότι ακόμη και αυτή η ελπίδα θα .........
διαψευστεί σύντομα, εκτός κι αν συμβεί κανένα θαύμα (εκεί φτάσαμε). Δυστυχώς, ενώ, αναλογικά, έχουμε τις περισσότερες εταιρείες δημοσκοπήσεων, αυτές ασχολούνται κυρίως με τις καταναλωτικές, πολιτικές-κομματικές προτιμήσεις των ελλήνων αλλά όχι με τα καθημερινά προβλήματα του νεοέλληνα και καθόλου με τα προβλήματα, τις φοβίες, τις ανασφάλειες και τον τρόπο σκέψης των νέων. Ακόμη και για τα πανεπιστήμιά μας, αυτά είναι θέματα πολυτελείας. Βλέπετε, κανείς δεν ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει, που σημαίνει να πληρώσει, για να δει ποιες είναι οι αγωνίες και τα ιδανικά της νεολαίας μας.
Ετσι, θα αναφερθώ κι αναγκαστικά σε έρευνες και μελέτες, που έχουν γίνει για τη γερμανική νεολαία και ο καθένας ας κάνει τις συγκρίσεις του και ας βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ετσι κι αλλιώς οι νεολαίες σε όλο τον κόσμο τείνουν σε μια ομοιογενοποίηση.
Σύμφωνα με τρεις αντιπροσωπευτικές μελέτες που έχουν γίνει στη Γερμανία από τα περιοδικά “Focus”, “Spiegel” “Neon” και την εταιρεία Shell, παρατηρείται μια νέα τάση της Νέας Γενιάς, σε σύγκριση με το 1996. Τα γενικά συμπεράσματα εν συντομία είναι τα εξής:
«Οι σύγχρονοι νέοι είναι εγωιστές και τακτικιστές. Εχουν υψηλές απαιτήσεις από τη ζωή τους και ταξινομούν το περιβάλλον σύμφωνα με αυτά που τους προσφέρει. Η νοσταλγία για συναισθηματική αρμονία, παιδιά, οικογενειακή ευτυχία και φίλους είναι η μεγαλύτερη προτεραιότητά τους. Εκτός των άλλων, στην κλίμακα αξιών των νεανικών προτεραιοτήτων, η οικογένεια, της οποίας ο θάνατος είχε συχνά προαναγγελθεί, ανέβηκε από τη θέση 9 στη θέση 5. Απεναντίας, το χρήμα έπεσε από τη θέση 5 στη θέση 22. Η αξία της θρησκευτικής ζωής προσγειώθηκε, όπως και πριν, στην 26η και τελευταία θέση». Οι ερευνητές διαπιστώνουν επίσης ότι ««επαναστατικές ουτοπίες και καλυτέρευση του κόσμου είναι έννοιες άγνωστες». Με λίγα λόγια, σύμφωνα πάντα με τον αρχισυντάκτη του περιοδικού “Neon”, «η γενιά αυτή είναι δίχως οράματα. Βλέπει, ότι ενώ, επαγγελματικά, τα έκανε όλα σωστά, καλές σπουδές κ.λ.π. όμως, σέρνεται από εδώ και από εκεί, δίχως μακροπρόθεσμες προοπτικές σταθερής απασχόλησης. Τα δε ΜΜΕ, με τις ειδήσεις τρόμου και πανικού που σπέρνουν, καλλιεργούν ένα κλίμα που οδηγεί στην αδράνεια και στην αδιαφορία. Ακούς πολύ συχνά να διατυπώνουν την άποψη, πως δεν μπορείς πλέον να κάνεις και πολλά αφού όλα χειροτερεύουν». Ενδεικτικό μιας παρόμοιας μοιρολατρικής συμπεριφοράς και στη χώρα μας είναι η συνήθης απάντηση των περισσοτέρων νέων μας σε ερωτήματα των δημοσιογράφων, π.χ. για την ακρίβεια: «τι να κάνουμε, μπορούμε να κάνουμε και διαφορετικά»; Σπανίως βλέπεις μια αγωνιστική διάθεση ενεργητικής αντίδρασης, που να καλεί και άλλους να αντιδράσουν. Για τη γενιά του Μάη του 68, πιστεύει ότι «αφού κάθισε στα έδρανα της εξουσίας, το μόνο πλέον που την ενδιαφέρει είναι η συνταξιοδότησή της». Οτι ακριβώς συμβαίνει και με τους δικούς μας νέους όταν αναφερόμαστε στη γενιά του Πολυτεχνείου.
Το μόνο παρήγορο με τη νέα γενιά είναι το γεγονός ότι είναι περισσότερο δύσπιστη και ανυπόμονη από τη δική μας. Της δικής μας της είπαν το 1985 ότι θα πρέπει να σφίξουμε για δύο-τρία χρόνια τα ζωνάρια μας και αυτό κράτησε ένα τέταρτο του αιώνα. Όχι μόνο δεν κλήθηκαν κάποιοι να λογοδοτήσουν γι αυτό, αλλά επιβραβεύονται σε όλες τις εκλογές από τότε. Αυτό σίγουρα δεν πρόκειται να συμβεί με τη νέα γενιά. Οι επίσημες διαβεβαιώσεις ότι η κρίση θα ξεπεραστεί το 2010, θυμίζουν εκείνες του 1985 για την προσωρινή λιτότητα, που ίσχυε μόνο για τους απλούς πολίτες και κρατάει μέχρι σήμερα. Για τις τράπεζες, δεν υπήρξε έτσι κι αλλιώς ποτέ λιτότητα ούτε και πραγματική κρίση. Οι ιδιοκτήτες και μέτοχοί τους ξέρουν να αγωνίζονται.