Γράφει ο Τριαντάφυλλος ΚαρατράντοςΗ Ελλάδα είναι το πλέον ενδεδειγμένο μοντέλο εξέτασης για την ενσωμάτωση των αποφάσεων της ΕΕ στον εθνικό της σχεδιασμό. Στο ζήτημα της εφαρμογής των Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην εθνική νομοθεσία, υπάρχει μία δι-επίπεδη στρατηγική αλληλεπίδραση, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της εθνικής Κυβέρνησης, και μεταξύ της εθνικής Κυβέρνησης και των εσωτερικών παραγόντων. Έχετε αναλογιστεί πόσες φορές έχουμε δει να παίζεται το παιχνίδι του «ποντικού με τη γάτα», μεταξύ Ελληνικής Κυβέρνησης και Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Η τελευταία περίπτωση ήταν το Πρόγραμμα Σταθεροποίησης και Σύγκλισης της Ελλάδας, όταν και ακούσαμε το περίφημο: «Η Ελλάδα πρέπει να βελτιώσει τα στατιστικά της στοιχεία». Στην πλειονότητα αυτών των περιπτώσεων υπήρχε ένα κοινό σημείο, οι Κυβερνήσεις μοιράζονταν τους στόχους με την Επιτροπή, όπως ήταν για παράδειγμα η αποκρατικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων, αλλά ήταν μειωμένη η βούλησή τους για να επιδώσουν το αποτέλεσμα. Η Κυβέρνηση στο εσωτερικό επίπεδο ήταν ευάλωτη στις πιέσεις του εκλογικού κύκλου και των οργανωμένων συμφερόντων. Ο τρόπος λειτουργίας, ή μη, της εκάστοτε Κυβέρνησης ήταν το πολιτικό κόστος.
Το πολιτικό κόστος όμως, δεν υπολογίζεται μόνο σε εθνικό επίπεδο, από την εκάστοτε Κυβέρνηση, έχει κάθετη διαστρωμάτωση και είναι κυρίαρχο στοιχείο στη λήψη των αποφάσεων των ΟΤΑ. Οι οποίοι ΟΤΑ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, αποτελούν, μαζί με τη Δημόσια Διοίκηση, το μεγαλύτερο φορέα διαφθοράς στο Δημόσιο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, που είναι κοινό κτήμα όλων των Ελλήνων, πιστεύει κανείς ότι .......μπορούν οι ΟΤΑ να προχωρήσουν σε μεταρρυθμίσεις; Σε αποφάσεις οι οποίες θα έχουν πολιτικό κόστος; Όχι θα μου πείτε. Και η μεταρρύθμιση των σκουπιδιών; Ο εθνικός και περιφερειακός σχεδιασμός του «κάθε επαρχία και ΧΥΤΑ»; Κυβέρνηση και ΟΤΑ, θαρραλέοι μεταρρυθμιστές, θέλησαν να γίνουν χρήσιμοι και όχι αρεστοί, για να θυμηθούμε λίγο και το μέγα Μεταρρυθμιστή μας, τον Πρωθυπουργό μας. Δεν υπάρχει πολιτικό κόστος σε διαδικασία χωροθέτησης 120 ΧΥΤΑ σε όλη την Ελλάδα; Είναι ρητορικό το ερώτημα, το πολιτικό κόστος είναι τεράστιο. Τότε; Υπήρξε εξευρωπαϊσμός της χώρας μας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο εν μία νυκτί;
Τη στιγμή που η Ε.Ε. κατατάσσει τους ΧΥΤΑ στην χαμηλότερη θέση της πυραμίδας της διαχείρισης των απορριμμάτων και εφαρμόζει την Οδηγία «ο ρυπαίνων πληρώνει», για τη
μείωση της απόθεσης απορριμμάτων, η Ελλάδα δημιουργεί εθνικό σχεδιασμό με 120 καινούριους ΧΥΤΑ. Ο Αρμόδιος Επίτροπος Περιβάλλοντος, κύριος Σταύρος Δήμας, εκφράζει τη λύπη του που η χώρα επέλεξε τη χειρότερη δυνατή λύση και κριτικάρει έντονα τον Εθνικό σχεδιασμό. Και οι ΟΤΑ; Ξεκινούν ένα πρόγραμμα «ανάπτυξης» και μετατρέπουν τη χώρα σε ένα απέραντο εργοτάξιο θνησιγενών, ξεπερασμένων τεχνολογικά, και μη φιλικών προς το περιβάλλον, πλέον λύσεων. Προχωρούν μόνοι τους, χωρίς καν να ρωτήσουν την κοινωνία, την οποία και σπεύδουν να χαρακτηρίσουν «οπισθοδρομικούς», «βαλκάνιους», ομάδες πίεσης κτλ. Μπορεί έτσι να λειτουργήσει ένα κράτος στην εποχή της παγκοσμιοποίησης; Μπορεί να εφαρμοστεί η λογική της πράσινης ανάπτυξης κύριε Παπανδρέου με έναν εθνικό σχεδιασμό 120 ΧΥΤΑ;
Την απάντηση έδωσαν οι τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις με το ολοκληρωμένο πρόγραμμα των 10 θέσεων για πόλεις χωρίς σκουπίδια.
Για να μπορέσει ένα κράτος να λειτουργήσει αποτελεσματικά στα πλαίσια της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης θα πρέπει να προωθήσει μία κουλτούρα κοινωνικής συμμετοχής και τοπικής λήψης των αποφάσεων. Όπως πολύ εύστοχα δήλωσε και ο Γιώργος Παπανδρέου. Το δρόμο έδειξε ο τρόπος με τον οποίο λειτούργησαν οι κοινωνίες, προσπαθώντας να ανατρέψουν, περιφερειακά έναν εσφαλμένο εθνικό σχεδιασμό. Η δημιουργία άμεσων λαϊκών μηχανισμών, που θα δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες, να συμμετέχουν στη διαμόρφωση των αποφάσεων, που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, είναι θεμελιώδης, στη βάση της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου, της προώθησης της κοινωνικής ανάπτυξης και επανένταξης. Αυξάνουμε με αυτό τον τρόπο τη στάθμη της πραγματικής δημοκρατίας στην κοινωνία.
Βασική προϋπόθεση του νέου συστήματος διακυβέρνησης είναι η αξιοποίηση των βέλτιστων τοπικών πρακτικών, για την οικοδόμηση μίας τοπικής τεχνογνωσίας, η οποία μέσω της δικτύωσης του κοινωνικού ιστού θα γίνει κομμάτι ενός ευρύτερου και δημοκρατικού μοντέλου, που θα λειτουργήσει ως εναλλακτική λύση στις ανισότητες και στα προβλήματα που δημιουργεί η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης.